Pisał aby se žywił. Albin Moller – faraŕ bźez amta

artikl hódnoćić
(0 )
 Dosłowo Mollerowych spiwarskich  Reprodukcija: SCB Dosłowo Mollerowych spiwarskich Reprodukcija: SCB

 

 

 

Dosłowo Mollerowych spiwarskich  Reprodukcija: <b>SCB</b>
Dosłowo Mollerowych spiwarskich Reprodukcija: SCB

Lěto 2018 se chyla z dwěma wažnyma serbskima jubilejoma: Pśed styrista lětami, běrtyllěto pó smjerśi hodźijskego fararja Wjacława Warichiusa (1564–1618) dnja 1. septembra 1618, jo na drugem gódownem swěźenju teke jogo pitśku staršy kolega Albin Moller w dolnołužyskej Starej Darbni wumrěł. Warichius jo 1595 prědne górnoserbske knigły wudał, Moller jo dwaźasća lět do togo prědne dolnoserbske knigły do śišća dał. Wobej, Warichius a Moller, stej byłej duchownej. Wobej stej pśełožyłej katechizm Luthera wót 1529: jaden do górnoserbskeje, drugi do dolnoserbskeje rěcy. Wobyma pśistoj z tym až do źinsajšnego cesne městno w serbskich kulturnych, duchnych a literarnych stawiznach. Njeglědajucy na wjele gromadnosćow dajo pak teke rozdźěle. Warichius jo pó studiumje w Hodźiju nejpjerwjej diakon a pózdźej tam faraŕ był. We wjelikej wósaźe Hodźij jo źe wjele źěła měł, ale zrownju se kradu derje zežywiś mógał. Glědajucy na spisowaśelske statkowanje jo katechizm wót 1595 jogo jadnučka twórba wóstała.

Napśeśiwo tomu njejo se Molleroju raźiło, trajne pśistajenje ako faraŕ dostaś. Tak njejo wón – wótglědajucy wót pór lět – ako duchowny statkowaś mógał, ale jo musał swójo pśichylenje k spisowaśelenju wužywaś, aby swóju familiju zežywił pśez publikacije, kótarež jo na pśedank pódał. Wón jo spisał pisma k astronomiskim problemam z astrologiskimi spekulacijami a wšakorake kalendarje. Pśedewšym te tencas woblubowane kalendarje su někotare nabranki pśinjasli. Moller jo je mógał, pśecej z drobnymi změnami, lětnje wudaś. Wóni su wopśimjeli pódla kalendariuma teke pśispomnjeśa k astronomiskim zjawjenjam togo lěta a – njewuzbytnje za rolnikarsko-małoměsćańsku ludnosć – pokaze k wuseśu a žnjam tak ako terminy markow blišeje a dalšeje wokolnosći. Z pjera Mollera jo wušej 100 pismow zdźaržanych. Změstymi su jogo kalendarje samo w drugich rěcach, na pśikład česki a pólski, wujšli. Naźeja na šćodru źěkownosć wónych wósobow, kótarymž jo Moller swóje pisma w pśedsłowach pósćił – wliwa połnym zemjanam, zastojnikam, zwětšego pak měsćańskim raźcam – njejo w někotarych padach była póprozna. Tak stej měsćańskej raźca wót Gubina a Kalawy Mollera pódpěrałej z pjenjezami, samo z Neuruppina su płaśenja znate. Ale teke z tym, až města su za swójich pśistajonych bejnu kopicu kalendarjow kupili,1 jo Moller dojśpił refinancěrowanje.

Galerija

  • dalši wobraz (1): dalši wobraz (1)
  • dalši wobrazowy tekst (1):
  • dalši wobraz (2): dalši wobraz (2)
  • dalši wobrazowy tekst (2):
  • strDocId: 5971230e 1cda 4f3f b329 f3afa4ac3c8b
  • kId:
  • dalše nadpismo:
  • Sonderformat: Standard
Gelesen 2752 mal Letzte Änderung am pjatk, 25 januar 2019 10:30