Jean Kudela, Bernard Lory (wud.) Le regard sur l’autre en Europe mediane, Paris: L’Harmattan, 2019, (rjad Inter-National), 282 str., 978-343-16251-5
Zapřijeće »Europe médiane« hodźi so na prěni wid relatiwnje jasnje jako wuchodna srjedźna Europa přełožić, přesaha pak po woznamje płoninu, kotraž so z němskim zapřijećom Mitteleuropa rysuje. Europe médiane – to je pasmo krajow, kotrež saha wot Baltikuma hač k Balkanej a kotrež běše w stawiznach wot »ruskeho« a »němskeho« swěta wobmjezowane a wobliwowane. W knize »Le regard sur l’autre en Europe médiane« [Wid na druheho we wuchodnej srjedźnej Europje], wudatej wot Jeana Kudele a Bernarda Loryja, wužiwa so tele zapřijeće wulkomyslnje, na přikład stej Ukraina a samo Běłoruska zapřijatej, runje tak kaž Serbja.1 Hłowne prašenje knihi leži w tym, kak so (w nowšich stawiznach) ludy/narody w tutym rysowanym pasmje mjez sobu zaznawaja, widźa, posudźuja a kajke předstawy wot druheho wobsteja – abo hač docyła znajomosće a předstawy eksistuja. Za to su so wurězki z tekstow najwšelakorišeho razu zdźěla dosć znatych awtorow wupytali, do francošćiny přełožili a redigowali. Kniha rozdźěli so do třoch wotrězkow: 1. Doba wot 1920–1945 [Mjez wójnomaj a Druha swětowa wójna]2; 2. 1945–1989 [Zymna wójna] a 3. 1990 do přitomnosće [Postkomunizm].
Nadpisma su stajnje po samsnym mustru natwarjene, kaž na přikład »Un regard polonais sur la Lituanie« [Wěsty pólski wid na Litawsku], po formuli: wid z perspektiwy jednotliweje wosoby wěsteje narodnosće na wěsty kraj/lud). Po tym sćěhuje titul žórła, krótki zawod z informacijemi wo awtorje abo teksće. Zdźěla – drje tam, hdźež zezda so to trěbne być – su přidatne informacije jako nóžki podate. Wosebje za prěnju a druhu dobu namakamy tež wurězki tekstow serbskich awtorow, mjez druhim nazhonjenja Jurja Wićaza w Serbiskej a Bołharskej (Z Kamjenskim nosom). Měrćina Nowaka-Njechorńskeho (Mjez Wardanom a Jadranom; Bołharske podlěćo) runje tak cituja kaž Jurja Brězana (Ohne Paß und Zoll), kotrehož Stil so samo w francoskim přełožku wot druhich serbskich awtorow wotzběhuje. Wot Róže Chěžkec, pozdźišeje Domašcyneje, je so pólskich wojakow wopominaca baseń »Pomnik namołwja« wuzwoliła. Z nowšeho časa staj zastupjenaj Křesćan Krawc (Jónu je kónc sćerpliwosće) z dožiwjenjemi na Balkanje a Jěwa-Marja Čornakec w zwisku z němsko-serbskim poměrom (Kastanija).