Wuchadźišćo knihi wo najspodźiwnišich ludźoch na swěće, w jendźelskim originalu »The WEIRDest People in the World: How the West became Psychollogically Peculiar and Particularly Prosperous«, je wěsty zjaw, kotryž bě awtorej, kanadiskemu antropologej Josephej Henrichej, hižo před mnohimi lětami napadnył. Mjenujcy zo so wjele psychologiskich přepytowanjow wo čłowjeskej psychologiji a zadźerženju (kooperacije, socialne nastajenja) złožichu na přepytowanja, kotrež přewjedźechu so přewažnje pola skupiny ludźi, kotraž hodźi so z akronymom WEIRD1 (= western, educated, industrialized, rich and democratic) wopřimnyć. Jako přewjedźechu so (masowe) psychologiske přepytowanja z ludźimi ze wšelakorych kónčin swěta z rozdźělnymi towaršnostnymi strukturami, tworješe skupina ze zapadnych towaršnosćow w kónčnym wuhódnoćenju přeco wěsty ekstrem. Tohodla su wuhódnoćenja mnohich přepytowanjow, kotrež zajimowachu so za globalne čłowjeske nastajenja w socialnych poměrach, skomolene. Na tutón zjaw skedźbni Henrich z dalšimaj awtoromaj 2010 we wědomostnym wozjewjenju.2
