▶ Předstajenje BOOKii-knihow
Na předstajenje BOOKii-knihow za nawuknjenje serbšćiny běše rěčna motiwatorka projekta ZARI Marija Šołćic zhromadnje z kolegu Lucianom Kaulfürstom zajimowane dźěći wutoru, 13. februara, do Piwčic přeprosyła. W mjezsobnym wubědźowanju mějachu swoje wjeselo a wupruwowachu swoje znajomosće serbšćiny.
▶ Spěwny wječor
We Łazowskim domje Zejlerja a Smolerja stejachu pjatk, 9. februara, nałožki, drasta a spěwy Serbow w srjedźišću serbskeho spěwneho wječora, na kotryž běše něhdźe 40 zajimcow přichwatało. Mějićelka drastoweho fundusa Monika Cyžowa, mandźelski a něhdyši jednaćel Domowiny Bjarnat, kaž tež syn a spěwar Serbskeho ludoweho ansambla Pětr rozłožichu pochad a wuznam drasty, zaspěwachu serbske štučki a porěčachu wo nadawkach serbskeho braški.
▶ »Kowarnja talentow«
Druhi raz wuhotowa Hornjołužiski komornohudźbny festiwal wot srjedy, 14. februara, akademiju z 15 wobdźělnikami na Hrodźišćanskim hrodźe, zo by wutwariła »kowarnju talentow za wulce wobdarjenych młodych wuměłcow« a zo by w dwulětnym rytmusu muzikaliski dorost regiona spěchowała. Festiwalowy intendant dr. Hagen W. Lippe-Weißenfels wuzběhny wuznam uniwersalneje rěče hudźby.
▶ Zjawny pruwowanski koncert
Delnjołužiska, mjez druhim we wobłuku festiwala »Women in jazz« a z Němskim rockowym a popowym mytom wuznamjenjena šansoneta Lena Hauptmann zakónči swój studij jazzoweho spěwanja ze zjawnym pruwowanskim koncertom pjatk, 23. februara, w Lipšćanskim klubje Anker. Mnohostronski program z jazzom, brazilskej hudźbu a swójskimi kompozicijemi skulojćachu łaćonskoameriske rytmy a filigrana popowa melodika.
▶ Prěni mjezynarodny Šěrachowy pčołarski konwent w Budyšinje
Wědomostny wjeršk Budyskich mjedowych tydźenjow přiwabi na kóncu tydźenja wot 16. do 18. februara něhdźe 200 zajimcow do Budyskeje měšćanskeje hale »Króna«. Na česć a składnostnje lětušich 300. narodnin nestora moderneho pčołarstwa Hadama Bohuwěra Šěracha přednošowachu cyłkownje wosom mjezynarodnych fachowcow a wobswětlachu najwšelakoriše aspekty kołowokoło plahowanja, škita a zwužitkowanja pčołkow.
▶ Wustajeńca Heidemarie Goletz z Magdeburga
W Slepjanskej Serbskej kulturnej informaciji je hižo někotre tydźenje přehladka mólbow z nazymskimi motiwami wuměłče z Magdeburga widźeć. Wot 1. měrca do 12. meje wuhotuje so w SKI wosebita jutrowna wustajeńca, w kotrejž předstaja so nimo wolijowych twórbow tež jutrowne motiwy na skorpiznach jejow.
▶ Koncertowali
Ze zhromadnym koncertom we wupředatej Bartskej cyrkwi zakónčichu 15 dorostowych hudźbnikow a pjeć docentow Drježdźanskeje Wysokeje šule za hudźbu Carl Maria von Weber lětušu Hornjołužisku komornohudźbnu akademiju we wobłuku Hornjołužiskeho komornohudźbneho festiwala wuhotowanej wot Załožby za wuměłstwo a kulturu w Hornjej Łužicy njedźelu, 18. februara.
Nowa regionalna rěčnica
Z Birgit Hančikowej jako nowej regionalnej rěčnicu Domowiny za teritorij Wojerowskeje župy »Handrij Zejler« dorozumichu so sobustawojo gremija prěnjotnje wutoru, 20. februara, na lětuše nadawki.
▶ Najrjeńše jutrowne jejka wuzwolili
Heike Apeltowa, Andrea Pawlikowa a Diana Maticowa tworjachu lětušu jury, kotraž je wutoru, 20. februara, w Budyskim Serbskim domje dobyćerske kolekcije 71. wubědźowanja wo najrjeńše jutrowne jejko wuzwoliła. Dobyćerjo ze cyłkownje 30 wobdźělnikow mjez 19 a 86 lětami z Lipska, Mišna, Allendorfa (Lumda), Weimara a Rahdena mytowachu so we wobłuku 31. jutrownych wikow w Budyskim Serbskim domje pjatk, 23. februara.
▶ Mjezynarodny mjeńšinowy projekt poezije
Bretonske towarstwo Strolland La Obra – »Skupina skutka« zasadźuje so za rěčnu diwersitu a wjacerěčnosć we wobłukomaj młodźinskeho dźěła a dźiwadła. Pokazaja prawidłownje ze swójskej jewišćowej skupinu inscenacije ducy po regionje Finistére a wuhotuja wjacore festiwale. W fokusu steji bretonišćina, wuraznje wuzběhuja pak zasadnu runoprawosć rěčow.
▶ 25 lět intendant
Lutz Hillmann je tuchwilu najdlěje skutkowacy dźiwadłowy intendant po cyłej Němskej. 1. februara 1999 bu na intendanta Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła powołany a skutkuje nimo toho jako předsyda Němskeho zwjazka jewišćow, krajneho zwjazka Sakska a jako nawoda fachoweje dźěłoweje skupiny za dźiwadło w kulturnym rumje Hornja Łužica/Delnja Šleska.
▶ Berlinala
W nadawku tuchwilu so wotměwaceho najwjetšeho filmoweho festiwala Němskeje nasta kompilaciski film »Elf Mal Morgen: Berlinale Meets Fußball«. Jědnaće přewšo rozdźělnych dorostowych koparskich mustwow wobdźěli so na tutym jako přinošk kulturneho programa Berlinale k lětušim europskim koparskim mišterstwam w Němskej. Film produkowachu studentki a studenća Wysokeje šule za telewiziju a film Mnichow. Předstajichu jón prapremjernje srjedu, 21. februara, we wobłuku festiwala. Z hosćom běše tež dohromady 13 zastupjerkow a zastupjerjow Chróšćanskich koparjow a skupina Astronawt, kotrejež spěw »Ta ćma« dźěl łužiskeho přinoška kaž tež oficialneho trailera produkcije je.
▶ Wo serbskej rjekowce slědźił
Sakski Čerwjeny křiž dźakowaše so Andréjej Uebe z rudnohórskeho Beierfelda za swoje slědźenja wokoło ewangelskeje Serbowki Marje Simonoweje, kotraž je w 19. lětstotku sobu zakłady za dźensniše moderne hladanje chorych połožiła. Za to bu z Mytom Castiglione Čerwjeneho křiža Němskeje (DRK) wutoru, 27. februara, w Drježdźanach wuznamjenjeny.
▶ 31. serbske jutrowne wiki
Cyłkownje 1500 wopytowarjow, mjez nimi nimale 200 dźěći, přiwabichu mjeztym 31. serbske jutrowne wiki w Budyskim Serbskim domje na poslednim kóncu tydźenja w małym róžku, kotrež běše spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu wuhotował. Dohromady 36 ludowych wuměłcow předstaji na štyrjoch etažach swoje tradicionalne rjemjesło.
▶ Kulinariski
»Dźeń archiwow«
Zwjazk němskich archiwarkow a archiwarjow wuhotowa dwulětnje »Dźeń archiwow.« Lětsa wobdźěla so pod hesłom »Jěsć a pić« wospjet Budyski zwjazk archiwow, Budyski wokrjesny archiw w Kamjencu, Serbski kulturny archiw a Serbska centralna biblioteka. Sobotu, 2. měrca, poskićachu k tomu w Kamjencu wosebite wodźenja po wustajeńcy »Dorfgasthöfe – zwischen Erbgericht und Kegelbahn«. Njedźelu, 3. měrca, přeprosychu měšćanski archiw a Statny filialny archiw w Budyšinje na wodźenja po swojimaj institucijomaj a wabještaj z wubědźowanjom »Hdźe so w Budyšinje před 100 lětami załožeše?«.
▶ Silicon Saxony
za Fabmobil
Branšowy zwjazk mikroelektroniskeje, połwodnikoweje, fotowoltaikoweje a softwaroweje branše podpěruje mobilny wuměłski a digitalny labor Fabmobil. Wo tym informuje w swojim aktualnym a zdobom prěnim lětušim newsletteru. Do branšoweho zwjazka słušeja předewzaća Bosch, Global Foundries, Infineon a X-FAB. Specifiska wěda nastupajo mechatroniku, programěrowanje a kołowokoło produkcije chipow ma so přez połwodnikowu turu do sakskich šulow wjezć.
▶ Wustajeńca »Ducy
domoj« zakónčena
Składnostnje zakónčenja swojeje fotoweje přehladki zhladowaše fotograf Jürgen Maćij njedźelu, 25. februara, zhromadnje ze sociologu prof. dr. Berndom Lindnerom z Lipska na swoje tworjenje. Dohromady něhdźe 2700 zajimcow běše wustajeńcu w zašłych měsacach wopytało. Maćij, jako »fotograf Łužicy« běše swojemu geografiskemu srjedźišću stajnje swěrny wostał . Tež podawizny kołowokoło korony abo aktualnych póndźelnych demonstracijow socialno-dokumentarisce fotografuje, najprjedy za fašk, ale něhdy změja fota zawěsće wuznam.
▶ Serbska debata zahajena
Direktor krajneje centrale za politiske kubłanje Sakskeje (SLpB), dr. Roland Löffler, witaše wutoru, 27. februara, štyrceći zajimcow na žurlu Slepjanskeho Serbskeho kulturneho centra k zahajenju »Serbskeje debaty«. Na jewišću diskutowachu wjelelětny zastupjer zajimow Slepjanskich Serbow Manfred Hermaš, fararka Jadwiga Malinkowa, moderator a naměstnik šefredaktora Serbskich Nowin Axel Arlt, wjesnjanosta Slepoho Jörg Funda a wjesny předstejićer Delnjeho Wujězda Frank Knobloch wo temach w zwisku ze změnu strukturow w serbskej Łužicy. Rjad debaty pokročowaše srjedu, 13. měrca, w Chróšćan »Jednoće« z temu kubłanje.
▶ Błótowska kriminalka – Smjerś po štuckach
W aktualnej, jubilejnej hrajnej dobje přihotuje so Němsko-Serbske ludowe dźiwadło na wosebitu překwapjenku składnostnje pjeć lětdźesatkow trajaceje doby předstajenja inscenacijow ducy po Delnjej Łužicy. Hra z pjera režisera Alexandra Maruscha a dramaturgowki Madleńki Šołćic po powědančku Marcusa Kóńcarja běše Fabian Kaulfürst do ludoweje delnjoserbšćiny přełožił. Kriminalka jedna wo komisaromaj Fridźe Šusteru a Maji Nowakojc, kotrajž přepytujetaj wobstejnosće smjerće skandaloweje reporterki.
▶ Što je Konrada Zuseho inspirěrowało?
Wosebita wustajeńca w kompjuterowym muzeju Konrada Zuseho ZCOM we Wojerecach wěnuje so pod hesłom »Behind His Glasses. Von Skizzen, Vorbildern und Konrad Zuses Konstruktion der Welt« wot 3. měrca tutomu prašenju. Pokazaja so wot Zuseho same a dotal njeznate wuměłske twórby.
▶ Twarski inženjer
Eberhard Dučman
Na knižnu premjeru fachoweje publikacije »Der Bauingenieur/ Twarski inženjer Eberhard Deutschmann/ Dučman – Zwischen Lausitzer Holzbaukunst und industriellem Bauen/ Mjez łužiskej drjewowej architekturu a industrielnym twarjenjom« přichwatachu štwórtk, 29. februara, něhdźe 30 zajimcow do Smolerjec kniharnje. Awtorka Betina Kaun rysuje w knize chronologisce pjeć tworićelskich periodow, kotrež wopřimaja němsko-serbski žiwjenski puć a skutkowanje wuznamneje wosoby 20. lětstotka.
▶ »Pśijaśele-pismiki-
prominentne«
Dobyśarje su wuzwólili
Na prědnem literarnem wuběźowanju župy Dolna Łužyca jo se 26 a awtoŕkow a awtorow z dogromady 57 pśinoskami wobźěliło. Z toś tych jo se 23 dolnoserbskich, 33 nimskich a jaden dwójorěcny tekst zapódało. Lěc góle, młodostny abo dorosćony – wšykne starstwowe kupki su byli wobźělone. Dogromady su se pśepódali sedym mytow: tśi myta za dolnoserbske pśinoski, jadno spěchowańske myto za młozinu a tśi dalšne myta za nimske pśinoski.
»Smy byli pśechwatane, kak wjele luźi jo se na wuběźowanju wobźěliło. Jo jasnje wiźeś, kaki wjeliki zajm wobstoj, se ze serbskeju literaturu zaběraś.« – groni župan dr. Pětš Šurman.
Literarne wuběźowanje pód gronidłom »PŚIJAŚELE-PISMIKI-PROMINENTNE« jo se zachopiło łoni w maju. Až do kóńca septembra su měli kreatiwne góźbu, swóje ideje a mysli do pśinoskow zespominaś. Fachowa jury, w kótarejž su statkowali Ingrid Hustedtowa, Brigitte König, Jill-Francis Ketlicojc (znata ako Źilka), Torsten Mak a Bernd Pittkunings, jo měła pótom śěžki nadawk, ze zapódanych twórjenjow wótpowědnych dobyśarjow wubraś.
▶ Serbski ludowy ansambl koncertował
W Rakečanskej ewangelskej cyrkwi a na žurli Ochranowskeje ewangelskeje bratrowskeje wosady předstaji Serbski ludowy ansambl sobotu, 2. měrca, a njedźelu, 3. měrca, missu D-dur op. »Łužanská« Antonina Dvořáka za měšany chór a pišćele.
▶ Nowa předsydka
Serbskeje pčólnicy
Na swojej hłownej zhromadźiznje w Krawčikec hosćencu wolachu štwórtk, 29. februara, dotalnu městopředsydku Katrin Matkec z Prawoćic do noweje funkcije. Wona naslěduje z tym Jana Wjeselu, kotryž je 25 lět towarstwo nawjedował.
▶ Wo husl(ičk)ach
Mjeztym 36. publikaciju swojeho Małeho rjadu je Serbski institut ze »Sorbische Geigen – serbske husle« wudał. Wulke a małe serbske husle su nimo tarakawy a dudow charakteristiske instrumenty serbskeje ludoweje hudźby. W předležacej studiji so k prěnjemu razej wobšěrnje organologisce přepytuja a do konteksta europskich ludowych instrumentow zarjaduja. Wšitke hišće eksistowace originalne instrumenty kaž tež pozdźiše kopije so w knize dokumentuja. Z tym zeznaje čitar tež twarcow, hudźbnikow a zběraćelow serbskich huslow a zeznajomi so tak z hač dotal mało přeslědźenym dźělom serbskich hudźbnych stawiznow.
Awtor dr. Petr Ch. Kalina je wědomostny sobudźěłaćer na instituće za hudźbnu wědomosć a na instituće za slawistiku Masarykoweje uniwersity a Brnje. Wón slědźi wosebje k hudźbnej kulturje słowjanskich ludow a zaběra so z prašenjemi organologije a hudźbneje etnografije. Nimo toho přełoži načasnu ukrainsku literaturu do čěšćiny.
▶ Treningowe lěhwo
Serbski folklorny ansambl Wudwor přewjedźe swoje lětuše treningowe lěhwo na poslednim kóncu tydźenja w februarje we Wodowych Hendrichecach. Přihotowachu so tak na přichodne wustupy mjez druhim na domchowance w Čornym Chołmcu, wustup w Ćisku abo we Wojerowskej Łužiskej hali.
▶ Hłowna a wólbna zhromadźizna SKT
Towarstwo Serbskeho kulturneho turizma běše na swojej hłownej a wólbnej zhromadźiznje wutoru, 5. měrca, Pětra Brězana jako swojeho předsydu wobkrućiło. Nimo njeho słušeja městopředsydka Babette Zenkerowa wot domizniskeho muzeja w Dešnje, wjednica »LODKI« w Choćebuzu Milena Stockowa, zamołwita załožby za marketing a kooperacije Hanka Budarjowa, čłonka towarstwa za wuwiće Hornjołužiske hole a hatow (OHTL) Helena Wjacławkowa, zastupjerka muzeja jutrownych jejkow ze Zabroda Dorothea Tschökowa a nowopřichad w towarstwje, Robert Engel do předstejićerstwa. Za nowe lěto předewza sej towarstwo dale na zwoprawdźenju kolesowarskeje čary »Serbske impresije« dźěłać a cyłkowne zjawnostne dźěło a syć partnerstwow dale skrućić a wutwarić.
▶ Katalog zwoprawdźomnych idejow za šěrjenje rěče
Najnowši projekt swobodnje skutkowaceje Lubinskeje wuměłče Karen Ascher, je magacin za serbske twory, kaž horncowe lapki, gumijowe škórnje, tyzki za pomazki, za hrajki a za produkty běrowoweje potrjeby.
Poboku je jej społnomócnjena za serbske naležnosće wokrjes Dubja-Błóta, Sabrina Kušcyna. Myslička za magacinom je za Błóta typiske motiwy, swět serbskich powěsćow abo prosće serbske pomjenowanja na přikład za sad a zeleninu z tworami zwjazać. Zaměr z tym je šěrjenje delnjoserbšćiny na zabawne wašnje a zmóžni, so kreatiwnje z rěču rozestajić a jej krok po kroku wjace prezency spožčeć.
▶ Prěnje busy serbsce »rěča«
Prěnje busy, w kotrychž zastanišća w němskej a serbskej rěči připowědźa, su wot srjedy, 06. měrca na busowych linijach mjez Budyšinom a Kamjencom po puću. Zwoprawdźa so z tym dawno wujednany dypk ze zrěčenjow wokrjesa Budyšin z busowymi předewzaćemi.
Wo technisku realizaciju postara so Michał Cyž w studiju LUCIJA. Wotpohlad projekta je, »serbsku rěč we wšědnym dnju ludnosće po cyłym sydlenskim rumje nic jenož pisomnje, ale tež słyšomnje zakótwić«.
▶ Radšo serbskich kralow hač němskeho kejžora!
Wujědujcy z Bělšec do směra Budestec, wuhladachu wodźerjo jězdźidłow njedźelu, 3. měrca, na kromje B96 »pisanu« črjódku ludźi z plakatami a z najwšelakorišimi chorhojemi. Skupina angažowanych zetkawa so hižo wot junija zańdźeneho lěta pod hesłom »#B96 zrunać« nimale kóždu pjatu njedźelu popołdnju, zo by jasne znamjo přećiwo njedźelnišim zetkanjam reichsbürgerow a dalšich »rozhorjenych staćanow« podłu B96 stajała.
▶ Zastupjerjo mjeńšin bjez maćerneho kraja bórze z hosćom we Łužicy
Lětny seminar dźěłoweje skupiny non-kin-state Federalistiskeje unije Europskich narodnych skupin (FUEN) wotměje so lětsa wot 23.–26. apryla w Lubnjowje/Błóta.
Domowina je hosćićel zarjadowanja a wjeseli so zastupjerjow mjeńšin bjez maćerneho kraja k prěnjemu razej we Łužicy witać. Hłownej temje seminara budźetej změna strukturow we Łužicy a turizm jako šansa za mjeńšiny.
▶ Nowy wobstatk
w digitalnym archiwje
Digitalnu wersiju noweje ewangelskeje Kemšaceje knihi přepoda Serbskemu institutej spočatk měrca superintendent n. w. Jan Malink. Wobsah digitalneje Kemšaceje knihi wotpowěduje ćišćanej knize, wudatej w lěće 2023.
Wudospołnjene su wotkazy, kotrež wolóža pytanje za tekstami a słowami kaž tež kopěrowanje za swójske wužiwanje. Kemšaca kniha wobsahuje wšitke teksty, kotrež so prawidłownje na ewangelskich kemšach wužiwaja.
Je to wjace hač 600 wotrězkow z biblije, kemšaca liturgija a něhdźe 150 modlitwow. Zakład za wšitke bibliske čitanja je přełožk biblije z lěta 1728, tola su so dotalne rewi zije runje tak wobkedźbowali kaž dźensniše teologiske spóznaća a načasne normy hornjoserbskeje rěče. Wona wobsahuje 558 stron a wjac hač 130 000 słowow. Projektny nawoda za nowe wudaće z lěta 2023 bě serbski superintendent n. w. Jan Malink.
▶ Serbska iniciatiwa
za měr w Ukrainje
Dwaceći zasłužbnych Serbow žada sej »skónčić morjenje a hidu« hladajo na wójnu w Ukrainje a poda k tomu namjet za měr. Konkretnje namjetuje, zo so ruske wójsko za hranicy před lětom 2022 cofa a ukrainske wójsko na tuchwilnej fronće wostanje. Ruska a Ukraina njech region, w kotrymž so wojuje, jako wosebite neutralne pasmo w samozarjadnistwje ludow deklarujetej.
▶ Hłowna a wólbna
zhromadźizna Maćicy
Na žurli Serbskeho muzeja w Budyšinje wotměwa so sobotu, 9. měrca, hłowna zhromadźizna Maćicy Serbskeje, na kotrejž bu dr. Anja Pohončowa za dalše štyri lěta jako předsydka wobkrućena. Wjeršk zhromadźizny běše spožčenje Maćičneho myta za dorost.
▶ Z Kraloweho huslerskeho spěwnika zahudźili
Na laboratorij folklorneje hudźby prošeše Serbski ludowy ansambl zajimowanych hudźbnikow 9. a 10. měrca. Po słowach intendanta Thomasa Kreibicha-Nawki njemějachu lětsa žadyn hłowny nawod za laboratorij, hudźbnicy běchu so sami z hudźbnymi kruchami zaběrali a sej je wuzwolili. Zakład tworješe Kralowy huslerski spěwnik.
▶ Łužica na
»wulkej płachće«
Filmowy label Lusatia Film hotuje so na swětowu prapremjeru swojeje prěnjeje produkcije »Ein Feuerwerk für die Kleinstadt«. Lětnja komedija z Łužicy wobsteji z dohromady 120 scenow a bu w běhu 30 dnjow w Grodku a wokolinje nawjerćana. Mjez hrajerjemi su dźiwadźelnica Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła Petra-Marija Bulankec Wenclowa, nawoda telewizijneho magacina Łužyca Helmuth Henneberg, Choćebuski hrajer Daniel Ratthei a z lětušeho wječorneho ptačokwasneho programa Serbskeho ludoweho ansambla znata Božena Bjaršec.
