Bernhard Schipper – »NSK – Rasselbande 1984«, 1984, objekt/kolaža z pórclina, decal.

▶ Dźesać prapremjerow mištersce zmištrowali

»Tři lětdźesatki zwjazanja europskeje klasiskeje hudźby a serbskich zynkow ze stajnje znajmjeńša pjeć prapremjerami – tajkule horliwosć njemóžeš sej dosć česćić«,

chwaleše moderator 30. wosebiteho koncerta na spočatku lěta Gregor Kliem organizatorku rjadu Heidemarju Wiesnerec njedźelu, 05. januara, w Budyskim Serbskim muzeju. Po koncertomaj w Drježdźanach a Lipsku běše sprjewine město třeća stacija »małeje turneje«.

Lětuši program pod hesłom »Music of One« wopřijima dohromady dźesać nowych twórbow, kotrež Wiesnerec (křidło), Ayda Demirkan, Felix Klein (wobaj husle), Waltraut Elvers (brača) a Ramon Jaffé (cello) na dotalnych předstajenjach mištersce zmištrowachu. Tak zahrachu »Alle sollen eins sein« Feliksa Brojera, »Duwo za wiolinu a braču« Lukaša Čórlicha, na serbsku popowu hudźbu złožowacy so kruch »Reminescenca« Sebastiana Elikowskeho-Winklera, »A little piece of peace« Ulricha­ Pogody kaž tež Wiesnerec wěnowanu »Fermatu intermedie« Jana Cyža a »(Nje)měrnu« Symana Hejduški­ w so měnjacej wobsadce.

Tohorunja prěni raz zahrachu nowostce »Motorik automat mechanik« Deniza Dortoka a »Freundlic­hsein« Petera Wittiga.

Słownik wudospołnja dwu-zwjazkowy Němsko-hornjoserbski słownik (1989/91) a wopřija nowy słowoskład, kotryž je w zašłych tři lětdźesatkach našu spisownu maćeršćinu wobohaćił. Awtorce stej 2. nakład dospołnje přehladałoj a na dobro wužiwajomnosće wobdźěłałoj. Při tym stej dodałoj dalše rěčne nowotwórby z najblišeje zašłosće, ale tež druhe słowa zas wušmórnyłoj, kotrež njejsu so w praksy přesadźili. Słownik noweje leksiki wotbłyšćuje tuž aktualny staw wuwića našeje spisowneje maćeršćiny a pomha serbsce wuknjacym a pisacym při tym, stajnje to prawe słowo namakać.

Benedikt Dyrlich je jako serbsko-němski awtor a angažowany zakitowar serbskich zajimow daloko přez mjezy serbskeho sydlenskeho ruma znaty. 2018/19 je w LND jeho dwu-zwjazkowa dokumentariska awtobiografija z wujimkami z dźenikow, listow, publicistiskich tekstow a rěčanych přinoškow w serbskej a němskej wersiji wušła, pod titlomaj »Doma we wućekach« a »Leben im Zwiespalt«. Dyrlich wěnuje so w nowym serbsko-němskim zwjazku wobšěrnje swojim korjenjam, zetkanjam z literaturu a literatami a aktualnym politiskim zjawam.

ýýýýPOSTROW 3.STRONA WOBALKI:

Mila Dźisławkec – žadyn titul, 2023. Wolijowa barba na płatnje.

▶ Sorabistka zasłužbny křiž Pólskeje dóstała

Na 70 lět dźěławosće zhladowachu loni w Instituće slawistiki Pólskeje akademije wědomosćow (IS PAN) we Waršawje. Přiležnje tomu přewjedźechu štwórtk, 24. oktobra, wosebitu swjatočnosć w špihelowej žurli Palasta Staszica, na kotruž běchu tež partnerow z najwšelakorišich kooperacijow přeprosyli. Jako zastupjer Serbskeho instituta wobdźěli so nawoda rěčespytneho wotrjada Fabian­ Kaulfürst na zarjadowanju. W srjedźišću zetkanja steještej wědomostnej debaće wo přichodźe slawistiki w Europje. Sorabistka Nicole Dołowy-Rybińska běše mjez wuznamjenjenymi.

▶  Žónski ansambl Jarobinka we Wojerecach publikum zahorił

Njedźelu, 27. oktobra, dožiwi publikum we Wojerowskej Janskej cyrkwi přemóžacy koncert žónskeho ansambla Jarobinka. Jónkrótnosć programa dwanaće spěwarkow pod nawodom Walburgi Wałdźic tči w tym, zo spěwachu po originalu jednohłósne ludowe pěsnje ze srjedźneje a Delnjeje Łužicy w modernej třihłósnej chórowej sadźbje. Nawjednica žónskeho ansambla, je iniciatorka a motor aktualneho spěwneho projekta pod titulom »Spěwy z brunicowych kónčin«­.

Dyrdomdejska słuchohra za zmužitych wot 8 lět

Zmij Miškor Beteigeuze Popjelius bě něhdy hrózbny kadla, před kotrymž samo kralojo a kejžorojo třepotachu. Nětko pak so swojich njeskutkow dla sam sebje boji. Haj, w tutej bajce-njebajce je wšo kusk hinak. Tak so princesna Bachtana do róle jako rjanolinka wohlada. A ryćer Mužisław drje wšudźom a přeco ryćersce a njebojazne pomha, ale myto za rjekowske skutki wosta jemu dotal zapowědźene.

Što činja tući třo rjekojo bjez zaměra a zboža, hdyž jich dóńt přiwšěm hromadu wjedźe? Po-dadźa so na puć, zo bychu dyrdomdej dožiwili, wo kajkimž swět hišće słyšał njeje.

Nazhonita wudawaćelka Marka Maćijowa pohonjowaše awtorkow a awtorow eseje pisać, kiž měli čitarstwu nastork dać, wo tučasnym stawje a přichodźe serbskeje towaršnosće rozmyslować. 19 wosobow z Hornjeje, srjedźneje a Delnjeje Łužicy je so z přinoškom na ediciji wobdźěliło. Paleta temow je šěroka, wjacori wěnuja so mjez druhim pospytej rewitalizacije serbšćiny. Teksty su přewšo zajimawe po předmjeće a wašnju powědanja. Štóž so z nimi zaběra, njedóstanje žane hotowe wotmołwy, pisa wudawaćelka w swojim předsłowje. Jej je wo kritisko-produktiwne widy na serbsku towaršnosć ze wšelakich stejnišćow šło. Kniha wobsahuje hornjo- a delnjoserbske teksty.

Sej měr popřeć a zaznawanje ćěła spěchować – z masažowymi kartkami so to poradźi!

Hač z burom Janom po polu jězdźo w nalěću, při wišnje šćipanju abo zhromadnje ze šlinkom Fridolinkom w lěću, hač z hłódnym jěžikom, małej micku abo pilnymi dźěłaćerjemi w nazymje abo tola w zymje při poprjancy pječenju a pyšenju hodowneho štoma – čiłe to žiwjenje nic jenož po chribjeće!

Lóštne hrónčka z pjera Lubiny Popjelineje wabja do masaže a zmóžnja dźěsću lochce wotpinać, přetož štož dźěćo słyši a začuwa, pozbudźuje fantaziju a da wobrazy nastać. Sej słyšane předstajić, spomjatkować a po wěstym času sobu powědać móc – što dawa rjeńšeho. Dajće sej tuž lubić a překwapić!

wuslěkanej: »Bjesada po kemšach«, 2024