Sobotu wótpołdnja dnja 27. apryla 2019 jo Muzeum Pogranicza Śląsko-Łużyckiego w Žarowje pśepšosył na prezentaciju nejnowšych knigłow pólskeje spisowaśelki Haliny Barań ze serbskeju tematiku pód titlom »Świtanie« (»Switanje«). Awtorka jo ze swójeju 2017 wudaneju twórbu se pśiwobrośiła žywjenju Handrija Zejlera. We wótegronach na młoge pšašanja tych wěcej ako 30 wobźělnikow zarědowanja jo kněni Barań wóspjetnje pódšmarnuła, až jeje roman, lěcrownož chowa wěrne stawizniske fakty ze žywjenja serbskego basnikarja a narodnego procowarja, pśedstajijo pśedewšym literarnje wumyslone jadnanje, kótarež jo nastało z jeje myslow. Pówołajucy se na lichotu poetiki jo awtorka wobšyrnje rozpšawiła wó swójich slěźenjach we Łužycy pó slědach Zejlera ako tež wó śěžkem źěle nad prědneju wersiju knigłow. Wob cas swójogo drogowanja jo se procowała se zamysliś do žywjenja wšednego serbskego pisarja, aby se pśi wopisowanju jogo wokoliny a teke dialogow dostała nanejbližej k wopšawdnosći.

Pisaŕka jo groniła, až zacuwa wósobinsku »misiju za pisanje wó Serbach«, a jeje romany su »wuzjawjenja cesćownosći za Łužyskich Serbow«. Tejerownosći jo wóna wugroniła swóju naźeju, až jeje spisowaśelenje někak sobu pomožo k pśežywjenju Serbow, ako su narod, kótaryž grajo w jeje žywjenju wósebnu rolu. Zajmne su byli pśispomnjeśa spisowaśelki pósćone pśestajarjeju jeje twórbow do górnoserbšćiny, Alfredoju Měškankoju, pśeto wón jo ju wabił tejerownosći do wuknjenja górnołužyskeje serbšćiny. Źinsa, tak jo kněni Barań sama groniła, źe njewumějo sama pśestajiś roman do górnoserbskeje rěcy, ale zamóžo rěc wužywaś we wšednej komunikaciji. Lawdaciju jo měł prof. dr. Tomasz Jaworski, kótaryž jo wjadł pśibytnych do stawizniskeje wopšawdnosći doby a tejerownosći fachojski komentěrował cytane wurězki a pšašanja z publikuma.

Knigły se spódobnje a lažko cytaju, dokulaž njejsu pśepołnjone z historiskimi datami abo dłujkimi wopisowanjami. Wósoba Zejlera, jogo familija ako tež sceny z priwatnego žywjenja a narodnego statkowanja pśedstajaju se w pśistupnej poetiskosći rěcy. Jo gódne, za toś teju literarneju drogotku pśimaś, pśeto toś ta pozicija abo pódobna tematika njenadejźo se daniž hynźi w pólskich nakładnistwach daniž we Łužycy abo w drugich krajach słowjaństwa.