Za někotre dny bych jemu k 85ćinam gratulowała, nětko zwostanje nam jenož dźakowne spominanje na swěrneho słowakskeho přećela a njesprócniweho spěchowarja serbskeje literatury a kultury. Šesteho februara je Peter Čačko w Bratislavje zemrěł.
Čitarjo Serbskich Nowin znaja jeho mjeno z prawidłownych rozprawow wo politiskich a kulturnych podawkach w Bratislavje, wosobinsce znaty pak je wón nam we Łužicy hižo dlěje hač poł lětstotka.
Po zakónčenju wysokošulskeho studija słowakšćiny a srjedźowěkowskeje łaćonšćiny přeńdźe 18. apryla 1936 we wuchodosłowakskim Vranovje narodźeny Peter Čačko bórze do nakładnistwa Mladé letá. Při wuhotowanju wustajeńcy Ludoweho nakładnistwa Domowina w Bratislavje so tam spočatk 1960tych lět prěni raz ze Serbami zetka a bórze po tym so na wopyće we Łužicy do serbskeje rěče, literatury a kultury zahlada. Tuta lubosć jeho čas žiwjenja pušćiła njeje.
Ze wšeho spočatka jeho wjac hač 30lětneho skutkowanja jako redaktor a za eksport zamołwity nawjedowacy redaktor bě jemu zhromadne dźěło ze serbskim nakładnistwom wosebita naležnosć. Serbskim dźěćom wobradźi to wjac hač 50 titulow, někotre kaž »Časnik« abo »Na wsy« w šěsć nakładach. Štó drje njemóže so dopomnić na pisane papjercowe knižki, z kotrymiž so tež rjenje hrajkaše a twarješe? Kak hewak drje by LND móhło papjercowe knižki wudawać w času, hdyž dóstawaše papjeru za ćišć jenož přidźělenu? Wjacore generacije su so w běhu lět z dźěłami znatych słowakskich awtorkow a awtorow, kaž běchu to Maša Haľamová, Ľudmila Podjavorinská a Rudo Moric, zeznajomili. Słowakskim dźěćom posrědkowachu so mjez druhim dźěła kaž »Krabat« Měrćina Nowaka-Njechorńskeho, »Łučlany Pětr«, »Klinkotata lipka« a w rjedźe »Bajka« wot Bena Budarja, Jurja Kocha, Kita Lorenca, Benedikta Dyrlicha, Angele Stachoweje a dalšich znowa powědane serbske bajki. Wjetšinu z nich je Peter Čačko přełožił, nic wšak jenož te.
W času hdyž dyrbjachmy spóznać, zo móže knihu předać być ćešo, hač zajimawu rjanu knihu zhotowić a wudać, wozjewi na zawodnej zhromadźiznje Ludoweho nakładnistwa Domowina młoda žona, zo trjeba nakładnistwo swójsku kniharnju. Běše to najmłódša sobudźěłaćerka wotrjada rozšěrjenje Annett Šołćic, kotraž runje kaž wjetšina z nas přitomnych ničo wo planach načolnistwa njewědźeše. Jednaćel dr. Pawoł Völkel, wotrjadnik Beno Kućank a šeflektorka dr. Ruth Thiemannowa prócowachu so tehdy hižo wo załoženje kniharnje, a to na tradicionelnym městnje na Pchalekowej čo. 20. Tam bě w lěće 1950 serbska kniharnja była a Arnošt Simon bě tam wot lěta 1956 hač do 1963 wěcywustojnje kupcow poradźował.
Puć k planowanej kniharni njebě lochki a tež wutrajne wojowanje njelubješe spěšny wuspěch. Tuž zarjadowa so na iniciatiwu wotrjada rozšěrjenje w pódlanskim twarjenju na Pchalekowej 24 Serbska kniharnja/Sorbische Bücherstube. We hłownej zamołwitosći Annett Šołćic tam wot 1. awgusta 1990 hač do kónca februara lěta 1991 publikacije nakładnistwa poskićowaše. 4. měrca 1991, dźeń po 175. narodninach prěnjeho serbskeho nakładnika a załožerja prěnjeho serbskeho knihikupstwa Jana Arnošta Smolerja, móžeše so Smolerjec kniharnja na wotpohladanym městnje wotewrěć. Bě to hłownje tež zasłužba dr. Ruth Thiemannoweje, kotraž na tutym dnju nawodnistwo přewza a so hromadźe z wukubłanej knihikupču Annett Šołćic z wulkim angažementom do dźěła da.
