w zwisku z rasowymi slědźenjemi němskich wědomostnikow w lětach wot 1929 do 1938
W Rozhledźe z oktobra 2019 (str. 16–21) wozjewi so rozmołwa z dr. Friedrichom Pollackom, kotruž je wjedła Sara Mičkec, tehdyša šefredaktorka tohole časopisa. Rozmołwa poćahuje so na antropologiske (rasowědne) přepytowanja w Delnjej a Hornjej Łužicy, kotrež přewjedźechu němscy antropologojo a zastupnicy druhich wědomosćow w lětach wot 1929 do 1938. Nadpismo rozmołwy, poćahowace so na wědomostnu dokumentaciju, je ekspresiwne: »Hdyž tute dokumenty widźiš, će zyma woběhuje.«
Antropologam wšelakich krajow swěta, kotřiž zaběrachu so z rasowědnymi přepytowanjemi, dźěše hłownje wo čisto wědomostne dopóznaća, pokazowace na podobnosće a rozdźěle mjez wšelakimi rasami kaž tež jich změšenja w prehistoriskich procesach. Někotři slědźerjo spytachu (z rasowymi nahladami) přiwšěm dopokazać nadhódnotu běłeje rasy nad rasami Azije, Afriki, Awstralije a indianskeje ludnosće Južneje kaž tež Sewjerneje Ameriki. Mnohim němskim antropologam bě wažne, potwjerdźić rasowe rozdźěle mjez Germanami a słowjanskimi ludami, a z tym tež Serbami. Jim njeńdźeše mjenujcy scyła wo wuslědźenje objektiwnych antropologiskich wosebitosćow, ale wo wužiwanje rozdźělow jako dopokaz rasoweje mjenjehódnoty Serbow. Z tymle přinoškom podam swoje nahlady k wobsahej rozmołwy z Pollackom. Sym sej pak toho wědomy, zo njemóžu wobeńć wěste zjednorjenja wobmjezowaneho předstajenja měnjenja wědomostnika dla.