Kak pśidu źěry do twarožka? Wusćełanje z myšu w nimskej telewiziji móžo na to rědnje wótegroniś. Wóni se wuwijaju z pomocu bakterijow pśez chemiski proces, pódobny na štosowanje, pśi comž se twóri wuglikowy dioksid. Tšocha a wjelikosć nastawajucych płunowych puchorjow wótwisujotej wót casa a temperatury. Twarožk njesmějo se gibaś abo tłocyś, musy dłujko lažecy wóstaś. Howac źěry lažko se minu. Źinsa jo teke jasnje, až wěsty njerěch jo notny, aby se źěry w twarožku wuwijali.
Co matej starodawny serbski sedleński rum a twarožk zgromadnego? Sedleński rum jo zawóstank něcogo spócetnego, tak ako twarožk zawóstanjo wót wuchadnego mloka. Dłujkodobny proces kisanja twórjašo z něgajšnych stronow słowjańskich rodow z pomocu wjeleserakich akterow mały wušej wóstajony łužyski wobceŕk swójoraznego charaktera.
Se wě, až su analogije mjazy twarožkom a serbskim sedleńskim rumom limitěrowane. Ale we wšakich krajach se gótujo twarožk hynac, wšake maju źěrki, druge nic. Jo pšašanje surowiznoweje baze a wobchadanja. Tak jo to teke ze sedleńskim rumom. W Sakskej se póstajijo receptura, rozmjej kazń, tak, až sedleński rum jo wěcej abo mjenjej homogeny. W Bramborskej wjele kucharjow kazy twarožk. Napóslědku zastojnstwowe sudnistwo musy rozsuźiś, kótare źěry bramborski serbski sedleński rum dej měś. Problem wobstoj w tom, až sudnistwo žednogo zdaśa wót mjeńšyny njama. To groni, zewšym njerozmějo, co jo serbska kultura. Sudnistwo sebje pśiśpijo pósuźowaś, na kaku wašnju se woplěwaju serbske nałogi, lěcrownož ma zapis imaterielnego kulturnego derbstwa pśedlažecy. Definěrujo pótakem swójsku nimsku recepturu. Specifiske serbske nałogi se rozeznawaju wót drugich, kótarež se wótgódnośiju z njedosegajucym serbskim późělom. Sudniki njeakceptěruju, až zapust njejo Fastnacht, Fasnet abo Karneval. Jo pódermo, takim ignorantam rozdźěle rozkłasć? Kuždy domorodny ga derje rozmějo, až chóśebuski karnewalski pśeśěg nowšego casa njama nic cyniś ze serbskim zapustom. Serbska drastwa ga njejo kostiměrowanje. Nałogi se pśeměnjaju w běgu casa, lokalny serbski kórjeń pak jo pśecej jasny. Ale chto ga w slědnych 50 lětach jo na to myslił, až buźo raz wažne, kuždy serbski wejsański swěźeń pó pšuskej wašni dokradnje dokumentěrowaś? Wejsne chroniki su cesto pisali nimske awtory, a jim njejo wažnje było, napisaś wjele śotow jo burski chójźiło. Kwalita serbskich aktiwitow jo sudnistwoju pśewšo wažna. Pśecej zasej se glěda pśez brylu wětšyny: To jo nam pśemało. Kuždy gótowaŕ twarožka by mócnje z głowu wił, gaby jomu sudnistwo póstajiło, wjele wužytnych bakterijow jo notnych za derje słoźecy twarožk.
