Znaty Budyski fotograf Jürgen Maćij móžeše w poslednich měsacach na dwě přewšo wuspěšnej wustajeńcy zhladować. W Kamjenskej słodarni wotmě so wot 26. julija do 29. septembra fotowustajeńca »Městnosće pisanja. Łužiscy spisowaćeljo« a wot 7. septembra do 3. nowembra pokaza so we Wuchodosakskej wuměłstwowej hali w Połčnicy fotowustajeńca »Wuměłcy Hornjeje Łužicy 2«, kotraž je pokročowanje jeho w lěće 2009 wudateho prěnjeho zwjazka. Nětko, dźesać lět pozdźišo, móžemy so nad dalšej wobšěrnej knihu z cyłkownje 70 fotowymi portretami wuměłcow wjeselić, kotrež maja swoje korjenje abo srjedźišćo žiwjenja a tworjenja w Hornjej Łužicy. Projekt bě zhromadne dźěło mjez fotografom a towarstwom Kulturne koło Ernsta Rietschela, kotrež wobaj zwjazkaj tež wuda.

W swětłej a wulkej wuměłstwowej hali witachu wopytowarja najprjedy wuměłske twórby dźesać wuzwolenych wuměłcow. Eksponaty sahachu wot zwuzdźeneje ekspresiwity Manfreda Schuberta, rodźeneho Budyšana, přez kubistiske krajiny Martena Kirbacha, rodźeneho w Zhorjelcu, hač k sensibelnosurealnym wobrazam Carly Weckeßer, rodźeneje w Jonsdorfje. Pola twórbow Ansgara Skiby, rodźeneho w Drježdźanach, napadnje, zo rysuje wuměłc hišće ze slěbornym pisakom, kaž je jón tež Otto Dix nałožował. Dalše twórby a plastiki přewodźachu wopytowarja do zadnjeho wotdźěla, hdźež móžeše so do portretow zanurić. Mólby, rysowanki, plastiki, keramiki abo rězbarjene dźěła pak na Maćijowych fotach hłownu rólu njehraja, skerje decentnje wobraz wudospołnjeja. Fokus leži na wuměłcu jako wosoba a čłowjek, čehoždla nastachu portrety pola wuměłcow doma abo w ateljeju. Tući sedźa, steja, su přilehnjeni k blidu abo k jednomu ze swojich dźěłow, hladaja jasnje a direktnje abo so lochce do kamery směja.

Po starobje wot 28 do 97 lět je paleta portretowanych wuměłcow šěroka a kóždy jednotliwy wobraz skići šansu, hłubšo do jedneje wuměłskeje duše hladać, dokelž nawjazuje portretowany ze swojim pohladom zwisk k wobhladowarjej. Při tym pomha tež, zo su wobrazy čorno-běłe, tak zo žana pisanosć abo barba wot bytostneho njewotwjedźe. A tak wuhladaš we wustajeńcy a w knize mjez wjetšinu němskich wuměłcow tež serbske wobliča kaž na přikład molerku Měrku Pawlikowu, rodźenu w Lipsku, Maria Ošiku z Worklec abo Marcela Noacka, rodźeneho w Mužakowje, kotryž dokumentowaše intensiwnje a na dlěši čas pozhubjenje srjedźołužiskich wjeskow přez brunicu. Dale zastupjenaj staj we Wojerecach rodźeny moler a fotograf Michael Kruscha a filmowča Frauke Rahr, kotrejež dokumentariski film »Wopyt w domiznje« wšědny dźeń serbskeje žony z Rownoho dokumentuje.