Hač to chcemy, abo nic – zynki a zwuki nas přeco a cyłodnjowsce wobdawaja. Słyšenje njehodźi so jednorje wotstajeć, hinak hač widźenje z wočomaj. Wucho je organ, kotryž je nastajnosći wotewrjeny – z dobreje přičiny. Ze słyšenjom zamóže čłowjek sebi blišu a daloku wokolinu wotkrywać, z njej do zwiska přińć a na nju reagować. Zamóžemy regulować, hač aktiwnje słyšimy – (při)posłuchamy – abo hač pasiwni słuchamy, to rěka, zo so zynki a zwuki do pozadka storča, hdyž so na druhu aktiwitu wusměrimy. W 1960tych lětach zaběra so kanadiski komponist Raymond Murray Schafer ze slědźenjom wo zwuku (jendź. Sound Studies) a jeho zwisku k wobswětej. Jako wučeše na uniwersiće Simona Frasera w Torontowje, nasta slědźerska skupina z mjenom »World Sound Project« wokoło Schafera. Jich zaměr běše, čłowjeka na zynki a zwuki wobswěta sensibilizować a to za čas, w kotrymž so spěšnje wutworjacy industrielny wobswět na harowacu wokolinu z přiběracym zwukowym pegelom změni. Tutomu wuwiću chcyše so skupina přećiwić z tym, zo započinachu zwukowu krajinu najwšelakorišich kónčin nahrawać a tak za potomstwo konserwować. Po dołhich lětach analyzy a nahrawanjow zynkow a zwukow po cyłym swěće – tež w Němskej – nasta mnoho publikacijow wo rezultatach slědźenjow, w kotrychž so wuslědki wopisaja a klasifikuja. Ale hakle 50 lět pozdźišo wuwiwachu druhe zwukowuměłcy a architekća na tutej bazy koncepty, kak by so móhła zwukowa krajina, to rěka wšitke nas wobdawace zwuki a zynki našeho wobswěta, aktiwnje polěpšić. Je to prašenje, kotrež rozrisa so předewšěm w urbanym rumje. Wosebje w městach nadeńdźemy hotspoty – blaki wysokofrekwentneho hibanja – na kotrychž knježi hołk a tołk. Wužadanje je nětko, haru estetisce narunać. Na přikład zaplanuja wobswětowi planowarjo rozdźělne přirodne elementy blisko harowańcy, kotrež wotwodźa wot hary a so změrowace na čłowjeka wuskutkuja. Zaměr je, derjeměće čłowjeka zawěsćić a žiwjensku kwalitu powyšić. W tutym konteksće so prašam, kotre zwuki nas myla a kotre nas wobohaća. Kotre bychu so móhli redukować a kotre chcemy rady za naše dźěći zdźeržeć? Prašam so, hladajo na serbsku identitu: Kotre elementy su typiske za serbsku zwukowu krajinu a z dźělom našeho byća?
