Rozmołwa ze studentom dźiwadźelenja Clemensom Bobku wo spočatkach w dźiwadle, wužadacych rólach a njedawnej inscenaciji »Šěrcec Hanka«

Kak sće k dźiwadźelenju přišoł? Zwotkel přińdźe Waš zajim za nje?

Běch na Serbskim gymnaziju hromadźe z Katju Hrjehorjec w rjadowni a wona běše hižo w młodźinskim dźiwadle pola Měrka Brankačka, hdźež nazwučowachu runje kruch »Kupa fantazije«. A na pućowanskim dnju wisaše mi cyły čas we wušomaj, zo hišće někoho trjebaja a hač nochcu nimo přińć, znajmjeńša na jednu probu. Potom běch na probje a mi je so jara lubiło, mějach wjeselo a ludźi běchu zajimawi. A tak sym tam wisajo wostał. Při dźiwadle běše tehdom tež Michelle Bray, kotraž je kruch »Romeo und Julia auf Platte« z ćěkancami inscenowała. Wona je so mje prašała, hač nochcu do jeje skupiny přińć. A tuž sym tam sobu činił. W samsnym času běše tež hišće dźiwadłowy festiwal z mnohimi skupinami z cyłeje Němskeje, štož běše jara zajimawe. Při tym nawjazach kontakt k skupinje z Berlina z Maxim-Gorki-dźiwadła. Zetkachmy so stajnje zaso z tamnišej režiserku Theresu Henning, hdźež sym so na projekće wobdźělił. Tak je so zajim krok po kroku dale wuwił a po šuli steješe naraz prašenje, što činić. Jako jedna móžnosć skićeše so dźiwadło. A tak buch hromadźe z Katju Hrjehorjec a Mariju-Helenu Bretschneiderec elewa na Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle. Prěnja wulka inscenacija běše »Zauber der Smaragdenstadt«, k tomu přizamkny so kruch »Greta«.

Pod nawodom wuměłskeho teama »KlezWeCan« wotmě so w Smochčanskim kubłanišću swj. Bena w aprylu dźěłarnička Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule, hdźež wukmanichu so wob­dźělnicy w klezmerowej hudźbje. Foto: Božena Šimanec

Maćij Bulank – Składnostnje noweho předstajenja baletneje hry wo »Dyrdomdejstwach Pumpota« SLA dnja 18. apryla w Budyšinje

▶ Spěchowarje se zmakali

Zastupniki Spěchowańskego towaristwa za Serbski muzej Budyšyn a cłonki chóśebuskego Serbskego muzeja su se 5. měrca w Serbskem muzeju w Chóśebuzu zmakali a se tamnjejšu stawnu a wósebnu wustajeńcu woglědali. Zmakanje su teke za zgromadnu wuměnu wužyli.

▶ Pućowaca wustajeńca wo mjeńšinach

W Berlinskim Domje Paula Löbeho bu 16. měrca wirtuelnje pućowanska wustajeńca »Što rěka tu mjeńšina? Da­nojo, Frizojo, němscy Sinti a Romojo, Serbja a rěčnicy delnjoněmčiny – Twoji nje­znaći susodźa?« wotewrjena. Wona je zhromadny projekt Mjeńšinoweho sekretariata štyrjoch w Němskej připó­znatych awtochtonych ludowych skupin a Zwjazkoweje rady för Nedderdüütsch. Wot dr. Roberta Lorenca kuratěrowana přehladka ma wopytowarjam narodne a rěčne mjeńšiny Němskeje zbližić a dohlad do jich žiwjenja, kultury a rěče sposrědkować. Hač do lěta 2027 chcedźa wustajeńcu we wšitkich 16 zwjazkowych krajach Němskeje pokazać.

▶ Čitanje za Ukrainu

W Drježdźanskim Domje Ericha Kästnera za literaturu přewjedźe so 16. měrca wot Towarstwa Stup dale a spisowaćela Benedikta Dyrlicha organizowane »Čitanje za měr a přećiwo wójnje«. Na zarjadowanju wobdźěli so 25 wosobow z tekstami a hudźbnymi twórbami, mj. dr. Hagen Domaška, Benedikt Dyrlich, Tomasz Nawka, Jadwiga­ Pjacec, Cosima Stracke-Nawka, Dietrich Šołta, Dorothea Šołćina­ a Susanne Vogel.

Hanka Šěnec – Sobuskutkowacy składnostnje koncerta pod hesłom »Časo přichodny, zakćěj radostny« w Budyskim Serbskim muzeju 1. jutrownika 2022

▶ Iniciatiwa Lusatia Glow předstajena

W Brüsselu bu 8. februara wot Serbskeho sejma a Brüsselskeje załožby Slavonic Europe nadźěłana iniciatiwa zaeuropsku integraciju Lusatia Glow předstajena, kotraž ma europske regionalne kultury jako zwjazowacy element mjez čłonskimi statami EU zesylnić a k tomu přinošować, konfrontatiwne nacionalistiske politiske koncepty přewinyć, kotrež integritu europskeje unije wohrožuja. Iniciatorjo projekta w třikrajowym regionje mjez Pólskej, Čěskej a Němskej chcedźa mjez druhim Łužiski hospodarski a medijowy centrum kaž tež telewizijny sćelak Lusatian Arte załožić.

▶ Zmakanje Kolektiwa Wakuum

19. a 20. februara su se cłonki chóśebuskego Kolektiwa Wakuum, projekta za serbsku kulturu a wuměłstwo, zmakali a se rozgranjali ze zastupnikami wšakich młodych serbskich iniciatiwow. Głowny cil zmakanja běšo załoženje noweje seśi alternatiwnych serbskich projektow, kótaraž ma wólažcyś kooperaciju mjazy projektami w Górnej a Dolnej Łužycy a zmócniś młodu kulturu w serbskem kontekśe.

▶ Widejo popoweje opery

Serbska popowa opera »Carpe noctem – Njeskónčna nóc« předleži mjeztym jako widejo. Operu a jednotliwe hudźbne wideja je skupina Trio a kumple na swojim YouTube-kanalu wozjewiła.

Duchowne kjarliže, wudane we zgromadnem źěle ze Spěchowańskim towaristwom za serbsku rěc w cerkwi, 2. nakł., 2022Spěchowańske towaristwo za serbsku rěc w cerkwi a Ludowe nakładnistwo Domowina stej se rozsuźiłej za wudaśe 2. nakłada dolnoserbskich spiwaŕskich z lěta 2007, za tym až su se slědne eksemplary w slědnem lěśe do corony pśedali. Něnt spiwaŕske zas pśedlaže, a to zawcasa k jatšam a k 300. serbskej namšy nowšego casa 24. apryla 2022 w Dešnje.

Kjarliže su śišćane paralelnje w šwabachskem a łatyńskem pismje a z notami wugótowane. Spiwaŕske wobogaśiju wušej togo gódowne spiwanja, liturgija a psalmy w dolnoserbskej rěcy ako teke slěpjańske kjarliže. Pśidane su nastawk k historiji serbskich spiwaŕskich w Dolnej Łužycy z jich chronologiskim pśeglědom a biografije serbskich kjarližarjow a komponistow.

Měrana Cušcyna, Zwiegeflecht. Sorbisch und Deutsch, Wilhelmshaven 2022W februarje je w nakładnistwje Peter Ludewig we Wilhelmshavenje wušła zběrka »Zwiegeflecht« Měrany Cušcyneje. Zešiwk w limitěrowanym nakładźe wobsahuje serbske a němske basnje a prozowe teksty kaž »Zeigerzucken« / »Machot pokazowaka«, »Wenn der Regen nachhallt« / »Hdyž dešćik doklinči« abo »Die Collagenmeisterin« / »Kolažowmišterka«, kotrež su porno sebi zestajene. Wuzběhnyć ma so baseń »Tauschgut«, hdźež so lyriske-ja na nazorne wašnje z dwurěčnosću rozestaji. Lubowarjo poetiskich tekstow móža sej zběrku mjez druhim w Smolerjec kniharni wobstarać.

Njedźelu, dnja 6. měrca 2022, wotmě so Dźeń archiwow w Serbskim instituće. Mnóstwo wopytowarjow njebě cyle tak wysoke kaž posledni raz w lěće 2020, jako přichwata 50 wosobow, ale tež tutón króć bě w běhu zarjadowanja 30 ludźi přišło.

Zwjeselace bě, zo informowachu so runja poslednjemu razej tež někotři němscy wopytowarjo wo dźěławosći Serbskeho kulturneho archiwa a Serbskeje centralneje biblioteki, wosebje při prěnim programowym dypku, hdźež předstaji wotrjadnik Wito Bejmak wšelake digitalizaciske projekty a poskitki. Wón rozłoži w zwisku z DFG-projektom digitalizowanja zawostajenstwa Bogumiła Šwjele wšelake techniske móžnosće, na přikład trenowanje programow, zo bychu rukopisy spóznawali a je tranksribowali.

Dalši programowy poskitk bě předstajenje Serbskeje centralneje biblioteki a Serbskeho kulturneho archiwa. Při tym zmóžni so dźělej wopytowarstwa dohlad do magacinowych rumnosćow.

Wito Bejmak pokazowaše přitomnym, kak zamóže kompjuterowy program historiske rukopisy spóznawać. Foto: Maćij Bulank

Program zakónči so lětsa zaso z filmowej zajimawostku, mjenujcy z 25 mjeńšin dołhim filmom »Pjeć wobrazow (nje)wšědneho dźiwadła« režisera Olafa Rosenberga. Je to kónčne dźěło něhdyšeje Wysokeje šule za film a telewiziju NDR w Podstupimje-Babelsbergu z lěta 1976. Njeboh dr. Toni Bruk měješe při tym poradźowansku funkciju. Dokumentaciski film pokaza we hłownym wustup Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła w Konjecach pola Kulowa a dalše sceny w Njebjelčicach a Sernjanach wo swjedźenju 30-lětneho wobstaća tamnišeje lajskeje dźiwadłoweje skupiny. Při tajkich zarjadowanjach so přeco trochu nadźijamy, zo so z publikuma časowy swědk přizjewi, kotryž bě při filmje sobu skutkował. Tónraz so nadźija spjelni, něhdyša zhotowjerka maskow Budyskeho dźiwadła so spózna.

FOTO NA 2. STRONJE WOBALKI:

Miroslaw Nowotny – Bosćij (Jurij ­Šiman) a Hanka (Julia Klingnerec) składnostnje prapremjery hry »Šěrcec Hanka« (hlej str. 17)