ýýýýPOSTROW 3.STRONA WOBALKI:

Mila Dźisławkec – žadyn titul, 2023. Wolijowa barba na płatnje.

▶ Sorabistka zasłužbny křiž Pólskeje dóstała

Na 70 lět dźěławosće zhladowachu loni w Instituće slawistiki Pólskeje akademije wědomosćow (IS PAN) we Waršawje. Přiležnje tomu přewjedźechu štwórtk, 24. oktobra, wosebitu swjatočnosć w špihelowej žurli Palasta Staszica, na kotruž běchu tež partnerow z najwšelakorišich kooperacijow přeprosyli. Jako zastupjer Serbskeho instituta wobdźěli so nawoda rěčespytneho wotrjada Fabian­ Kaulfürst na zarjadowanju. W srjedźišću zetkanja steještej wědomostnej debaće wo přichodźe slawistiki w Europje. Sorabistka Nicole Dołowy-Rybińska běše mjez wuznamjenjenymi.

▶  Žónski ansambl Jarobinka we Wojerecach publikum zahorił

Njedźelu, 27. oktobra, dožiwi publikum we Wojerowskej Janskej cyrkwi přemóžacy koncert žónskeho ansambla Jarobinka. Jónkrótnosć programa dwanaće spěwarkow pod nawodom Walburgi Wałdźic tči w tym, zo spěwachu po originalu jednohłósne ludowe pěsnje ze srjedźneje a Delnjeje Łužicy w modernej třihłósnej chórowej sadźbje. Nawjednica žónskeho ansambla, je iniciatorka a motor aktualneho spěwneho projekta pod titulom »Spěwy z brunicowych kónčin«­.

Dyrdomdejska słuchohra za zmužitych wot 8 lět

Zmij Miškor Beteigeuze Popjelius bě něhdy hrózbny kadla, před kotrymž samo kralojo a kejžorojo třepotachu. Nětko pak so swojich njeskutkow dla sam sebje boji. Haj, w tutej bajce-njebajce je wšo kusk hinak. Tak so princesna Bachtana do róle jako rjanolinka wohlada. A ryćer Mužisław drje wšudźom a přeco ryćersce a njebojazne pomha, ale myto za rjekowske skutki wosta jemu dotal zapowědźene.

Što činja tući třo rjekojo bjez zaměra a zboža, hdyž jich dóńt přiwšěm hromadu wjedźe? Po-dadźa so na puć, zo bychu dyrdomdej dožiwili, wo kajkimž swět hišće słyšał njeje.

Nazhonita wudawaćelka Marka Maćijowa pohonjowaše awtorkow a awtorow eseje pisać, kiž měli čitarstwu nastork dać, wo tučasnym stawje a přichodźe serbskeje towaršnosće rozmyslować. 19 wosobow z Hornjeje, srjedźneje a Delnjeje Łužicy je so z přinoškom na ediciji wobdźěliło. Paleta temow je šěroka, wjacori wěnuja so mjez druhim pospytej rewitalizacije serbšćiny. Teksty su přewšo zajimawe po předmjeće a wašnju powědanja. Štóž so z nimi zaběra, njedóstanje žane hotowe wotmołwy, pisa wudawaćelka w swojim předsłowje. Jej je wo kritisko-produktiwne widy na serbsku towaršnosć ze wšelakich stejnišćow šło. Kniha wobsahuje hornjo- a delnjoserbske teksty.

Sej měr popřeć a zaznawanje ćěła spěchować – z masažowymi kartkami so to poradźi!

Hač z burom Janom po polu jězdźo w nalěću, při wišnje šćipanju abo zhromadnje ze šlinkom Fridolinkom w lěću, hač z hłódnym jěžikom, małej micku abo pilnymi dźěłaćerjemi w nazymje abo tola w zymje při poprjancy pječenju a pyšenju hodowneho štoma – čiłe to žiwjenje nic jenož po chribjeće!

Lóštne hrónčka z pjera Lubiny Popjelineje wabja do masaže a zmóžnja dźěsću lochce wotpinać, přetož štož dźěćo słyši a začuwa, pozbudźuje fantaziju a da wobrazy nastać. Sej słyšane předstajić, spomjatkować a po wěstym času sobu powědać móc – što dawa rjeńšeho. Dajće sej tuž lubić a překwapić!

wuslěkanej: »Bjesada po kemšach«, 2024

▶ Smjerdźečenjo Slepjanow zahorili

Serbska rejowanska skupina Smjerdźaca je njedźelu, 13. oktobra, w Slepom nazymski koncert w tamnišim Serbskim kulturnym centrumje wuhotowała. Dohromady něhdźe 50 wopytowarjow dožiwi mnohostronsku měšeńcu chórowych a instrumentalnych přinoškow, live-hudźbu kaž tež wustup rejowarkow a rejowarjow. Mjez druhim předstaješe kulturny cyłk tež znate spěwy a reje z Delnjeje Łužicy.

▶ Jubilejny swjatk cyle w znamjenju wuměłstwa

Jubilejna 40. schadowanka wotmě so pod hesłom »Wuměłstwo­«. Tomu wotpowědowaše tež městnosć zarjadowanja, wšako wuhotowachu swjedźeń njedźelu, 12. oktobra, w Braniborskim krajnym muzeju za moderne wuměłstwo (BLMK).

Modowa přehladka designerki Wiete Sommer předstaješe so w formje rejowanskeje performance a sposrědkowa dosć njewšědny wid na serbsku drastu.

▶ Lětdźesatki dołho jasny stil

»Jutta Mirtschin – Molerstwo, grafika, ilustracije, dźiwadło­, plakaty« je hesło wustajeńcy w minjenych štyrjoch­ lětdźesatkach nastatych twórbow wuměłče, kotraž­ je ze swojim njepřepóznajomnym stilom njeličomne knihi ilustrowała. Mirtschin, kotraž je so w Kamjencu narodźiła a w Budyšinje wotrostła, wobrubješe předewšěm dźěćace wudaća Ludoweho nakładnistwa Domowina a Berlinskeho nakładnistwa. Wernisaža wotmě so sobotu, 12. oktobra, na połnje wobsadźenej žurli za wosebite přehladki w Muzeju Budyšin. Wotewrjenje wuhotowaštaj mjez druhim nawoda domu dr. Jürgen Vollbrecht kaž tež spisowaćel a žurnalist Reinhard­ Griebner­. Smyčkarce Diana Bikbaev a Sophia Heide­ zamołwištej­ hudźbne wob­rubjenje.

Dnja 15. nowembra 2024 po­swjeći so w čěskich Warnoćicach swjatočnje awdiowizuelna a trojorěčna wučbna šćežka, kotruž móža sej zajimcy na městnje abo online w portalu wědy SORABICON­je wobhladać.

Něhdźe 90 zajimcow zeńdźe so w čěskich Warnoćicach składnostnje swjatočneho poswjećenja kulturnohistoriskeje wuč­bneje šćežki »Warnoćicy. Serbske slědy«. Awdiowizuelna a trojorěčna wučbna šćežka rozprawja wo stawiznach Serbow we Warnoćicach w dobje po kóncu Druheje swětoweje wójny. Městačko tworješe w tutym času srjedźišćo serbskeho žiwjenja w Čechach a bě najwažniše kubłanišćo Serbow. We wosebitej měrje hnujace wokomiki tworjachu rozprawy časowych swědkow Jana Brězana, Helmuta Grósa a Jurja Wjacławka, kotřiž na jewišću historiskeje awle Warnočanskeho gymnazija (něhdyšeje serbskeje šule) wo swojich nazhonjenjach w lětach wot 1945 do 1949 powědachu.

Přeprosyli běchu Serbski institut, šulerjo a šulerki jědnateho a dwanateho lětnika Budyskeho Serbskeho gymnazija a gymnazija we Warnoćicach kaž tež Warnoćičanska měšćanska knihownja a tamniši muzej. Měšćanosta Jan Šimek zwurazni w swojim powitanju wulke wjeselo nad poradźenjom hranicy přesahowaceho projekta. Jacob Venuß wot Němsko-čěskeho fondsa za přichod, kotryž bě projekt financielnje podpěrował, chwaleše mnohe woršty, w kotrychž projekt skutkuje. Předewzaće njepo­srědkuje jenož šulerjam po woběmaj bokomaj hranicy wědu, ale wostawa zjawnosći online přistupny. Tež Załožba za serbski lud je projekt sobu financowała. Wučbna šćežka, kotraž je w poslednimaj lětomaj nastała, je online pod www.sorabicon.de přistupna. Zajimowani namakaja tam nimo krótkich zawo­dnych tekstow, historiskich fotografijow, plakatow a nowinskich wurězkow tež zwukowe nahrawanja z citatami něhdyšich serbskich šulerjow, kotřiž wo swojich dožiwjenjach a nazhonjenjach powědaja. Nahrawanja eksistuja w třoch rěčach – němsce, serbsce a čěsce.3CCCbild13\"/>

Daloko wot tutoho swěta.

Znowa rozdźěleć stworjenja zemje,

zemski chlěb,

zemsku rolu –

maš mje, maći, hišće raz porodźić.

Nichtó to njezamóže,

jenož ty.

Luba.

Stajnje lubosćiwa

dźěliš swět do bohatych a chudych:

chudych je najwjace ...

Dźěliš ludźi:

šěre myše a błyšćite ryby.

Napiš mi wot tam, hdźež sy, maći.

Posyłku.

Z mojej ruku napiš.

Štož za wšu wěčnosć płaći;

to napisaj a njepřesuń na jutře ...

WOJCIECH IZAAK STRUGAŁA

přełožk: RÓŽA DOMAŠCYNA

Wojciech Izaak Strugała narodźi so 28. meje 1954 w Lwóweku Ślaskim, hdźež tež dźensa bydli. Wón je basnik a prozaik. W lěće 1994 wuznamjenichu jeho z mytom Jana Kochanowskeho. Zběrki z jeho pjera wuńdźechu w Pólskej a mjez druhim w Němskej, w ediciji ERATA w Lipsku. Jedna so wo lyrisku słuchoknihu »Phantasmagorien« (pólsce a němsce) z lěta 2005, kotraž wuńdźe 2006 jako lyriska zběrka.

Nowe dopóznaća porno wozjewjenjam w knize Siegmunda Musiata wo serbskich towarstwach 1716–1937

Załoženje

Wojerowske serbske burske towarstwo bu na proze lěta 1884 k lětu 1885 na třoch zhromadźiznach we Wojerecach załožene. Wo prěnjej zhromadźiznje dnja 28. decembra 1884 pisachu Serbske Nowiny (dale SN) w swojim wudaću dnja 03. januara 1885 mjez druhim:

»Na pohnuće někotrych wótčinscy zmyslenych Serbow běše so poł sta serbskich ratarjow zešło, wěsće rjane dopokazmo, zo so naši pruscy Serbjo z wulkej lubosću swojeho Serbowstwa dźerža a zo w jich wutrobach narodne začuće hišće mócnje biwa.« Přitomni wobzamknychu po dlěšej rozmołwje, towarstwo załožić a wuzwolichu za zestajenje wustawkow wuběrk pod nawodom pismikistajerja Lapšticha z Wojerec.

SN dnja 17. januara 1885 z Wojerec informowachu: »Zańdźenu njedźelu 11. januara t. l. měješe so w tudomnej Nikolajec restawraciji druha zhromadźi­zna našeho serbskeho burskeho towaŕstwa.«. Tutón hosćenc bu 1902 na Oskara Hertela předaty a z tym je jasne, zo běchu Wojerowske serbske burske towarstwo w samsnym domje załožili, w kotrymž bu 1912/13 Domowina załožena. Tohodla postaji so w přeprošenju na załoženje Domowiny jako zetkanišćo delegatow »pola Oskara Hertela (sydło Wojerowskeho serbskeho towarstwa)«. Tole běše za mnje a zawěsće tež za druhich prěnje zajimawe nowe dopóznaće. Na mjenowanej zhromadźiznje buchu wustawki towarstwa wobzamknjene a předležachu po ćišću we Wojerowskej serbskej ćišćerni Gustava Wenzela wšěm sobustawam tež w serbskej rěči. Postajichu, zo měješe so serbska rěč jako jednanska rěč towarstwa wužiwać, »dokelž so w tej samej wšo lěpje rozymi«. A w § 12 rěkaše dale: »Přednoški, namjety, prašenja, sobudźělenja a jednanja maja so přeco w serbskej rěči stać.«