»Dokonianj Bratzjo«¹, »bratřa jenakeho ducha«², »heilige Brüder«³, »Secte der Frommen«⁴, »Gesellschaft sogenannter Evainnen«⁵, »die Friedfertigen im Lande auch geistliche Brüder in Christi«⁶ – z tajkimi pomjenowanjemi zetkach so při swojich slědźenjach wo nabožnych hibanjach na serbskich wsach. Wone poćahuja so wšitke na zwonkacyrkwinske nabožne skupiny. Wosebje w Bukečanskej wosadźe, tak žórła w archiwach a bibliotekach potwjerdźa, knježeše jara čiłe nabožne žiwjenje zwonka cyrkwinych murjow. Tute chcu w slědowacym nastawku bliže předstajić. Přez lětstotki wone wosadne žiwjenje w Bukecach wobohaćeše, zdobom pak tež poćežowaše.⁷

Wobsedźimy lědma dokumenty z tutych kruhow samych. Wjetšina žórłow je při hamtskich přepytowanjach a přesłyšowanjach nastała, hdyž wjedźeše skutkowanje lajskich prědarjow a jich přiwisnikow k njeměrej w towaršnosći. Što tući pobožni, prědarjo a profetojo woprawdźe wěrjachu a wozjewjachu a z kim so hdźe zetkachu, njeda so tuž husto do kónca rekonstruować runje tak kaž wobsahowe rozdźěle mjez jednotliwymi skupinami. Zhruba prajene zwjazowaše jich wurazna nabožna identita. Pobožni kritizowachu husto hdy wobstejacu cyrkej a jeje zastojnikow a wumjetowachu přerěznemu wosadnemu nabožnu liwkosć. Zdźěla přeńdźechu wobstejace nabožne normy abo je prějachu. W někotrych skupinach hrajachu apokalyptiske motiwy wažnu rólu. Zwonkacyrkwinske nabožne žiwjenje bě jara dynamiske a heterogene, přeco zaso nastawachu, tež přez wotpačenja, nowe skupiny. Dokelž njeje móžno wšě tute wšelake skupiny pod jednym hesłom zjednoćić, wužiwaja so w stawiznopisu za tajke fenomeny wurazy kaž »nabožna swojowólnosć«, »nabožny nonkonformizm« abo »nabožna dewianca« – nabožne wotchilenje. Nowše slědźenja pokazuja, zo hrajachu tute zwonka připóznatych cyrkwinskich strukturow stejace skupiny při wutworjenju moderneje towaršnosće wažnu rólu.