»To, což sy w źiśetstwje wót starjejšeju a stareju starjejšeju sobu dostała, až domownja ma něco cyniś z wutšobnosću, tebje pregujo«
Rozgrono z wjednicu Domowniskego muzeja Dešno Babette Zenkeroweju wó pśedstajenju domownje w muzeju, wuznamje stawiznow a nałogow a źo se doma cujo
Wy nawjedujośo Domowniski muzej Dešno a sćo sebje – wěsće nic jano w ramiku Wašogo źěła – mysli gótowali k temje domownja. Co jo domownja za Was wósobinski a kak wóna se pśedstaja w muzeju a se luźam zbližujo?Ze wšakimi projektami ako z pśigótowanim butry abo pjaconych jabłukow, z mólowanim serbskich jatšownych jajow wopytujomy źiśi a dorosćonych naglědniwje ze žywjenim prědownikow našogo regiona wopóznawaś. Rozmjej jo to teke rozestajenje z temu domownja a póchad. Zajm woglědowarjow, nawuknuś jatšowne jaja pó serbskem nałogu mólowaś, jo wjeliki. Za mnjo jo to było motiwacija, wótpowědne kurse do programa muzeja pśiwześ. Ja som južo ako góle jajkamólarjam pśez ramje glědała na tradicionalnych wikach jatšownych jajow w Slěpem a Wórjejcach. Se wě, až som doma to teke sama wuproběrowała. Rezultaty pak su tegdy žałosne wuglědali. Myslim se, až źo se luźam źinsa wěsće pódobnje. Togodla som sebje groniła, až cu móju naźěłanu wědu našym woglědowarjam dalej dawaś.
▶ Label »Sorbian Music« załoženy
Załožba za serbski lud je nowy label »Sorbian Music« załožiła, z kotrymž poskića na wšěch znatych streamingowych platformach wothrawanje serbskeje hudźby a dalšich awdijowych produkcijow, kotrež buchu wot załožby w zašłosći produkowane a spěchowane. Label zapřijima wšelake žanry wot klasiki přez rock a pop hač k słuchohram a bajkam. Dotal 20 produkcijam maja krok po kroku dalše sćěhować.
▶ Myto Ćišinskeho
Lawreataj Myta Ćišinskeho staj lětsa Jan Malink a Trudla Malinkowa z Budyšina, kotrymajž so za jeju dołholětne wobstajne skutkowanje na publicistiskim polu, na polu serbskich kulturnych stawiznow a dla jeju angažementa w Maćicy Serbskej a Serbskim ewangelskim towarstwje wuznamjenjenje spožči. Spěchowanske myto Ćišinskeho dóstanjetaj dr. Fabian Kaulfürst a Jadwiga Kaulfürstowa z Pančic-Kukowa za jeju horliwe, mnohostronske skutkowanje na polu serbskeje rěče a kultury, za zwoprawdźenje kreatiwnych projektow a za twarjenje mostow mjez Serbami a Słowjanami. Swjatočne přepodaće mytow budźe 16. oktobra w Budyskim Serbskim muzeju.
W Budyskim Serbskim muzeju přewjedźe so tuchwilu wosebita wustajeńca »machot časa – wot běłeho k čornemu« z twórbami Maje Nageloweje. Wustajene su rysowanki a grafiske łopjena předewšěm zašłych lět. Njedźelu, 18. julija 2021, je wuměłča sama zajimcow po wustajeńcy wodźiła. Kaž Nagelowa rozłoži, móžeše so za čas korony na wosebite wašnje na swoje tworjenje koncentrować. Tak nasta mjez druhim wobraz »Maria«, hdźež so składnostnje konferency, kotraž so lětsa přewjesć ma, z Marju Grólmusec rozestaja. Hewak wobjednawa wustajeńca to wšědne a njenapadne. Wo tym swědči tež 44 dnjow wopřijacy dźenik, nastaty w dobje pandemije, hdźež je w ramiku koronastipendija kóždy dźeń wšědnu wěc rysowała: najprjedy cyle realistisce, potom z tušu a skónčnje w swobodnej interpretaciji. Tute dźěła so prěni króć zjawnje prezentuja. Při tym je wašnje dźěłanja wuměłče jasnje spóznać: »Wuchadźišćo je pola mje stajnje rysowanka, štož widźu a z wočomaj zapřimnu a pozdźišo do swojeje formoweje rěče přełožuju. Za to sym swoje systemowe figury wutworiła, kotrež do rysowankow zapřijam. Při molowanju jako tajkim je pak tež gestika ruki wažna.«
Žurnalistam bě přeprošenka na njewšědne hodowne čitanje profesora za mašinotwar witana, hdyž za spodobnymi, přiwšěm wěcownymi temami pytachu. Na přikładźe tłuskačow rozkładźe profesor swojim studentam na nazorne a tróšku zabawne wašnje zasady konstrukcije mašinow. Z medijow zhoni profesor za resursowy management na samsnej uniwersiće wo dźěle kolegi a jeho za swój projekt w Keniji zahori. Tam trjebachu mašinu za ekologiske, ekonomiske a awtomatizowane tłuskanje makadamijowych worjechow. To bě njezwučene wužadanje za profesora. Da so do dźěła a wuwi ze swojimi studentami mjeztym patentowanu techniku. A Keničanam w kooperatiwje zwostanje wjac dobytka za fairtrade produkt.
Hanka Šěnec – Hudźbnicy SLA wustupichu pod hesłom »Dudy a přećeljo« 22. julija w lětnjej barje Sundowner w Budyšinje.
▶ Dźěćace spěwy online
Na iniciatiwu Lydije Maćijoweje je nastała internetna strona ze serbskimi dźěćacymi spěwami (www.sorbische-kinderlieder.de). Jednotliwe pěsnički su po temach a rubrikach rjadowane, teksty a noty hodźa so downloadować. Strona, kotraž je za staršich, pěstowarnje a šule myslena, so běžnje aktualizuje a rozšěrja a je wuslědk wubědźowanja »Čiń sobu«.
▶ Rozmołwa wo hrě z rěču
Pod hesłom #weiterlesen zarjaduja Měšćanske biblioteki w Drježdźanach digitalny format z čitanjemi a rozmołwami awtorow, nakładnikow a knihikupcow, kotrež su tež na YouTube přistupne. Mjez nimi staj Róža Domašcyna a Volker Sielaff. Wonaj rěčitaj w 16. wusyłanju serije wo swojich publikacijach a kotru rólu hra z rěču při basnjenju hraje.
Nowa nasćěnowa protyka »Łužica – Łužyca – Lausitz 2022«▶ »Łužica 2022« wušłaW Ludowym nakładnistwje Domowina je w meji nasćěnowa protyka »Łužica – Łužyca – Lausitz« na lěto 2022 w nowym formaće wušła. Spodobne motiwy z Delnjeje, srjedźneje a Hornjeje Łužicy je za dwutydźenski kalender znaty fotograf Maćij Bulank zapopadnył.
Hanka Šěnec – Po tym zo njebě Budyski Serbski muzej měsacy dołho za zjawnosć přistupny, móža jón zajimcy nětko zaso z přizjewjenjom wopytać. Nawodnica muzeja Christina Boguszowa je 30. meje hišće raz wopytowarjow po wosebitej wustajeńcy »Barby daliny – Moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja« wodźiła.
▶ Filmowa premjera online
Składnostnje prěnjeho digitalneho foruma Serbskich Nowin dnja 8. apryla bě online-premjera krótkofilma »Sorbenkind« Lipšćanskeje režiserki Patricije Kaube, na kotrejž je so wjace hač 300 ludźi wobdźěliło. Film bu loni w decembrje we Wotrowje a wokolinje nahrawany.
▶ RBB póbitujo serbsku app
Dnja 17. apryla jo RBB nowu serbsku app startowało, źož staja wšykne serbske póbitowanja sćelaka – serbske rozgłosowe wusćełanje a teke telewizijny magacin Łužyca – k dispoziciji. App jo dermotna a póbitujo se w app-storach pód »rbb serbski«.
▶ Serbski awtor w antologiji
W Berlinskim Nakładnistwje při parku (Verlag am Park) je pod titlom »Spjacy psy VII« (Schlafende Hunde VII) antologija politiskeje lyriki wušła, kotruž je Thomas Bachmann wudał. Při tym rozestajeja so wšelacy awtorojo z načasnymi temami, kaž su to trapjenja, strachi a rozkory wokoło korony, zaničenje přirody a wobswěta abo wěnuja so stawizniskim podawkam a figuram. W njej z třomi twórbami zastupjeny je tež Benedikt Dyrlich. Knihu ilustrowała je z Kazachstana pochadźaca a dźensa w Lipsku bydlaca wuměłča Lena Inosemzewa.
Rozgrono z kuratorku chóśebuskego Serbskego muzeja Martinu Nowakoweju wó zmodernizěrowanem muzeju
Cogodla jo se dejał Serbski muzej w Chóśebuzu wobnowiś?Serbski muzej ga jo se južo w lěśe 1994 wótwórił. Za to jo se na zachopjeńku 1990tych lět dom na Młyńskej droze 12 ako muzej wutwarił a w samskem casu jo se teke stawna wustajeńca k stawiznam a kulturje Serbow w Dolnej Łužycy koncipěrowała.
Pó někak 25 lětach jo něnto notne było dom z twaŕskich aspektow saněrowaś a renowěrowaś. Dalej jo se dejało twarjenje teke tak pśetwariś, až jo za zbrašnych lěpjej pśistupne.
Nejwažnjejša pśicyna pak jo była, až smy kśěli muzej modernizěrowaś. Pó tak dłujkem casu njedajo jano drugich srědkow, aby se woglědarjam wěda pósrědniła, na pśikład moderne medije, ale dajo teke wjele nowych wědomnostnych dopóznaśow. W minjonych lětach ga smy mógali wjele zajmnych objektow za muzej nakupiś, žedne smy dostali darjone. Tak su se muzejowe zběrki zaměrnje rozšyrjali. Z kuždym objektom, kenž smy wobźěłali, smy mógali se teke nowu wědu pśiswójś abo druge wědomnostne zwiski dopóznaś. Wjele tych informacijow smy woglědarjam we wósebnych wustajeńcach dalej dawali abo w publikacijach wózjawili. Něnto smy kśěli nowe dopóznaśa teke we wobnowjonej stawnej wustajeńcy prezentěrowaś, a to teke z nacasnymi technikami a medijami. Comy ga z casom hyś a na pśikład teke młody publikum dojśpiś. A nowe medije su rowno teke za Serbski muzej wažne, dokulaž muse wšykne woglědarje a woglědaŕki muzeja teke móžnosć měś dolnoserbsku rěc abo muziku słyšaś.
Jürgen Maćij– Hač do 23. meje běchu we wukładnych woknach w Budyšinje pod titulom »Peremen! – wizuelna protestowa kultura w Běłoruskej« plakaty a fota wjace hač 20 wuměłcow a fotografow wustajene, kiž skića dohlad do protesta ludnosće po wólbach 2020 w Běłoruskej.
