Teologiske ideje oratorija – 2. dźěl

Ps 137, 1–4

Při babylonskich rěkach sedźimy a płakamy, hdyž my na Cion spominamy. Naše harfy powěsnjemy na wjerby teho samsneho kraja. Přetož tu kazaju nam spěwać ći, kotřiž nas jatych maja: »Spěwajće nam něšto wot Cionskeho kěrluša!« Kak bychmy móhli spěwać Knjezowy kěrluš we cuzym kraju?

Druhi dźěl oratorija započina so z tekstom, kotryž pochadźa z Ps 137. W nim powěda so wo přebywanju wuzwoleneho ludu w Babylonskim wuhnanstwje. Jedna so potajkim wo čas mjez 597 – tehdy mjenujcy započa so prěnje z dohromady třoch wuhnanstwow Židow – hač do 539, jako dowoli jim persiski kral Kyrus II. Wulki nawrót do ródneho kraja. Citowany tekst předstaja zrudnu situaciju wuhnancow. Woni sedźa a płakaja a su jeći. Nuzuja jich, zo bychu narodne a nabožne kěrluše spěwali. Woni pak to wotpokazaja.¹ To je bibliska perspektiwa wuhnanstwa, kotraž akcentuje předewšěm teologiske ideje. Z tutoho wida bě situacija wuhnancow woprawdźe katastrofalna: Woni běchu w cuzym kraju, jich stat zhubi politisku njewotwisnosć, měšćanska murja Jerusalema bu zničena a Jerusalemski templ ležeše w rozpadankach. To bě zdobom wulka teologiska kriza: Wuzwoleny lud bě wójnu přěhrał. To rěkaše, zo je jich Bóh Jahwe słaby, babylonski přibóh Marduk pak sylny. Jeho lud bě dźě dobył. Z archeologiskeje perspektiwy pak situacija wuzwoleneho ludu tak bjezwuhladna njebě. Z namakanych tekstow wuchadźa, zo su so Israelića w Babylonje poměrnje derje zažiwili. Woni bydlachu předewšěm we hłownym měsće a wokolinje, mějachu swoje dźěłowe městna a załožowachu firmy a samo banki. Tohodla njejsu so wšitcy do domizny wróćili, jako su jim to dowolili. Tak nasta jedna z najwažnišich židowskich diasporow. Jedyn z najwjetšich přinoškow tuteje k wuwiću judaizma je Babylonski talmud kaž tež institucija Synagogi.²