Němski filozof Immanuel Kant je so 22. apryla před 300 lětami narodźił. Wón słuša k najwažnišim zastupjerjam rozswětlerstwa. Sam mjenowaše tele hibanje »Wuswobodźenje ze samozawinowaneje njezrawosće«. Kak pak njerozswětleny čłowjek swoju njezrawosć sam zawinje? Hdyž njewužiwa swój rozum!
»Sapere aude« – Zwěr sej, swój rozum wužiwać – běše a je dewiza rozswětlerstwa, maksima to takrjec moderneho myslenja. Immanuel Kant je telko spisow zdźěłał, zo by proste naličenje za tónle nastawk předołhe było. Naspomnić matej so wězo knize, kiž stej najwažnišej za jeho filozofiske myslenje a jeho wuznam: »Kritika čisteho rozuma« (Kritik der reinen Vernunft, 1781), a »Kritika praktiskeho rozuma« (Kritik der praktischen Vernunft, 1788).
Hižo krótko po wuńdźenju »Kritiki čisteho rozuma« (abo »rozuma na sebi«) měješe Kant sam zaćišć, zo tele swoje hłowne dźěło jenož mało ludźi rozumi. Ze wšelakich stron so Kantej sposrědkowa, zo je jeho kniha ćěmna, zo je hubjenje rozumić. Samo Moses Mendelsson, kotrehož sej přewšo wažeše, běše, kaž jemu zdźělichu, knihu njedočitanu wotpołožił ... a dołhi čas njewuńdźe ani recensija. Tohodla měješe Kant plan, po kotrymž móhła metafyzika (wo kajkuž poprawom dźěše) tola popularitu nabyć, a tak so rozsudźi, popularnowědny wućah swojeje kritiki wudać.