Pśed krotkim som starcyła na CD-słuchograśe »Konferenca zwěrjetow« pó źiśecych knigłach Ericha Kästnera. Nejpjerwjej som kśěła CD pśi rěšenju bydlenja pśipódla běžaś daś. Ale dłujko njejo trało, až som rěšeński rěd na bok scyniła a se sednuła. To tšojenje som musała se wobglědniwje wótsłuchaś!

No jo, buźośo se snaź mysliś – to ga jo wěcka za źiśi. Jo, se wě, ale Erich Kästner jo znaty za to, až jogo zazdaśim źiśece teksty cesto teke dorosćonym něco groniś maju. A z wulicowanymi tšojenjami w »Konferency zwěrjetow« pokazujo z palcom na zazdaśim mudrych a zdrjałych dorosćonych. Pśeto njejźo wó nic wažnjejšego ako wumóženje swěta a cło­wjeka pśed takimi dorosćonymi, ako za mócu póžedaju, tšašne wójny naškaraju a wobswět skóńcuju. A tomu kśě zwěrjeta zadoraś, aby źiśam dobre cynili. Chto ga by kśěł wót wěrnosći groniś, až wšykne dorosćone su mu­drjejše ako źiśi! Mě zyma póběgujo, gaž se mě pśi słuchanju togo tšojenja wobstawnje mysli k źinsajšnej pśibytnosći swěta a cłowjestwa wuběguju. Źiśece knigły su wujšli w lěśe 1949.

Dla politiskego njeraźenja zagronitych organizěruju zastupniki wšyknych zwěrjetow zemje paralelnje ku konferency luźi swóju konferencu, aby wobradowali, kak mógał se měr na swěśe zawěsćiś a šćitaś. K swójej konferency zwěrjeta pśepšosyju wót kuždego kontinenta jadno góle, pśeto zwěrjeta maju źiśi za njewinowate na problemach luźi. Wóni kśě ideje a plany źiśi k pólěpšenju swěta zapśěgnuś. Slědkoju dojźo k tomu, až wšykne wjedniki statow pódpišu dogrono, kenž póstajijo, až wšykne granice su wótpórane. Kaka źiśeca ideja! Utopija? Knigły »Konferenca zwěrjetow« wšak su wudane ako źiśece, ale wóni njejsu bajka. Knigłam jo pśipis Kästnera pśidany: »knigły za źiśi a wěcywuznatych«. Toś naźejamy se, až jo dosć wěcywuznatych mjazy »wjelikimi«, dorosćonymi, kenž spšawnje a napšawdu, gromaźe ze wšyknymi luźimi, wjelikimi a małymi, wšykne wójny wšuźi na swěśe dokóńcnje a jasnje wótpokazuju.

W ramiku »Tyźenja Europskich mjeńšynowych rěcow«, organizěrowanego wót Instituta za sorabistiku Lipšćańskeje uniwersity a pśewjeźonego wót 3. junija do 7. junija 2024 w Lipsku a Budyšynje, jo se ako gósć na fachowych rozgronach a drugich wědomnostnych zarědowanjach mjazy drugimi wobźělił dr. Hywel Glyn Lewis wót University of Wales Trinity Saint David. Do programa tyźenja jo pśinosował ze swójeju ekspertizu wó sociolinguistiskej situaciji we Waliziskej a wó tuchylnych strategijach k rewitalizěrowanju waliziskeje rěcy.

Srjodu, 5. junija, jo se w rumnosćach Serbskego domu w Budyšynje wótměło fachowe rozgrono mjazy sobuźěłaśerjami Serbskego instituta (dr. Lutz Laschewski, dr. Fabian Jacobs, Sophie Rädel, Julija Běrinkowa, Susann Vogel) a sobuźěłaśerjami a doktorandami Instituta za sorabistiku (prof. dr. Edward Wórnaŕ, prof. dr. Sabine Asmus, Lena Krochmann, Emma Power).

Rozgronoju pśizamknuło jo se pśechójźowanje wobźělnikow pó měsće ze zgromadnym wobjedom. Zeger dweju jo było kazane na pśednosk Hywela Lewisa we Serbskem instituśe z titlom »Aspects of Language Planning in Wales«. Mjazy pśisłucharjami su byli sobuźěłaśerje Serbskego instituta a Instituta za sorabistiku kaž teke eksterne sorabisty a druge zajmce. Dalšny pśednosk wó aspektach rěcnego planowanja we Waliziskej jo Lewis źaržał w ramiku slěźaŕskego seminara Instituta za sorabistiku pód nawjedowanim prof. dr. Sabine­ Asmus 6. junija w Lipsku. Wobej pśednoska stej byłej hybridnej. Toś su teke luźe wótwenka mógli pśedno­skoma digitalnje slědowaś. Samyma pśednoskoma stej slědowałej wobšyrnej diskusiji, źož su se wubrane aspekty pśednoskowu dalej problematizěrowali, pśedewšym glědajucy na sociolingu­istiske pšašanja kołowokoło šulow ze serbskorěcnymi wucbnymi póbitowanjami.