Krótke stawizny serbskeje wuměłskeje hudźby

1. Spočatki

»Słowo ›serbski‹ dźe wróćo, štož budźe filologa wědźeć, na zapřijeće ›srěbać‹. Potajkim kohož maćerje spěw, lěpje prajene, mloko ja srěbam, toho tež sym. Potajkim zhromadnosć starych Słowjanow so w tym wotbłyšćuje. My wšitcy słušamy do zhromadnosće, kotraž samsne maćerne mloko srěba.«

Takle rozłoži 2007 zemrěty muzikologa Jan Rawp, jedyn z najwažnišich znajerjow serbskeje hudźby, w interviewje ze sćelakom Deutschlandfunk pochad mjena swojeho luda. A njeje žadyn připad, zo je so při tym skrótka zaprajił a zapřijeći »maćerne mloko« a »spěw« rěčnje jedne z druhim zwjazał. Přetož spěwy, kotrež su serbske ma­će­rje přez generacije dale dawali, tworja hudźbny pomjatk serbskeho naroda, su zarodk wuměłskeje hudźby.

W běhu křižneje wójny přećiwo Serbam wokoło lěta 1000 sej němscy kejžorojo poněčim słowjanske kmjeny podćisnychu. W dźensnišej Před­pomorskej eksistowaše pak tež potym »słowjanska hudźba«. Ryćer a pozdźiši lubosćinski spěwar Wiclaw Rujan­ski, zemrěty wokoło 1325, je 17 melodijow zawostajił. Namakamy je w »Jenaskim rukopisu spěwow«. Tutón codex je jedna z najwažnišich zběrkow swětnych spěwow wysokeho srjedźowěka. Wiclaw słušeše drje k Rujanjanam, druhemu słowjanskemu kmjenej hač dźensniši Serbja we Łužicy, a tola su jeho spěwy za mnohe lětstotki posledni dopokaz zapadosłowjanskeje wuměłskeje hudźby. Spěwany ludowy spěw sta so ze zakładom wšěch hudźbnych aktiwitow.