▶ Nowosće na rěčnym portalu

Kónc awgusta je so pod adresu zběrka rěčnokulturnych přinoškow wo 44 z lěta 2021 na nětko cyłkownje 774 přinoškow rozšěriła. Wot lěta 2018 wozjewja Serbski institut na swojim rěčnym portalu něhdźe 50 přinoškow wob lěto z rozhłosoweje rubriki »Rěčne kućiki« (Serbski rozhłós, MDR). Přez wobohaćenje z metadatami hodźa so serbskorěčne přinoški po wšelakich kriterijach přepytować. W přichodźe přidruži so awtorskemu teamej Budyskich rěčespytnicow dr. Leńka Šołćic.

▶ 10. łužyski festiwal lyriki

»Zagrodowe město«, zmakanišćo a galerija Marga w złykomorojskem měsćańskem źělu Brězk jo było gósćinaŕ 10. łužyskego festiwala lyriki. Pśi góźbje »małego jubileja« jo zarědowaŕ, towaristwo Dorostowy literarny centrum »Pisam«, dogromady něźi 40 poetow a poetkow, pěsnarjow, muzikarjow a twórjecych wuměłcow z cełeje Nimskeje pśepšosyło. Wót 1. do 4. septembra su se na cełkownje styri jawišćach mjazy drugim Róža Domašcyna, Lenka (Christiana Piniekowa), Marion Kwicojc, Gisela Gülpen, Jana Arlt a Volker Sielaff pśedstajili. Źilka (Jill-Francis Ketlicojc) jo pśi tom nowy zwězk swójich basnjow pśipowěźeła, kótaryž wujžo w Ludowem nakładnistwje Domowina.

Lětsa 11. nowembra je tomu 20 lět, zo je serbski wučer a awtor Jurij Brycka (Kopšinjanski) njeboh, zdobom by tohorunja lětsa, 12. měrca 100. narodniny swjećił.

Najstarši třoch bratrow z Bryckec dwora w Kopšinje wopyta gymnazij w Kamjencu. Stawizniski zajim pohnu jeho jako młodźenca na Kopšinjanskim hrodźišću ryć, při čimž namaka samo artefakty. W Kamjenskim muzeju pak kazachu jemu, namakanki zaso zaryć a swójske wurywanja wostajić.

Wójnski čas dožiwi jako wojak-parašutist w Sowjetskim zwjazku a sewjernej Africe, doniž njepoda so při přizemjenju na sicilskej połkupje Jendźelčanam do jatby. Relatiwnje zbožowny připad chcyše, zo bu Američanam přepodaty a do New Yorka a wottam do Texasa přewodźeny. Dźěl swójskich dožiwjenjow we wójnskej jatbje na ameriskim kontinenće je w přinoškomaj w Serbskej protyce (1996 »Narodniny w cuzbje«) a w Płomjenju (1993, čo. 6, »Pasowc«) wopisał.

Južo w januarje togo lěta jo mě dojśpiła tužna powěsć wó smjerśi japańskeje slawistki a dobreje pśijaśelki prof. dr. Keiko Mitani. Keiko Mitani njejo jano była pśijaśelka, ale teke procowaŕka za serbstwo. Južo w lěśe 1986 som ju póznała na mjazynarodnem ferialnem kursu słowjeńšćiny w Ljubljanje. A z togo casa smej byłej wusko zwězanej. Na swójich slěźeńskich drogowanjach do Europy jo była Keiko pśecej mój gósć a ja som teke měła tu wósebnu cesć, jej woglědaś w Japańskej na Tokio uniwersiśe a tam se wobźěliś na jadnom slawistiskem sympoziumje a teke pódawaś mały rěcny kurs dolnoserbšćiny za jeje studentow. A njejsom se mało źiwała, až pilne japańske studenty su mógali serbski rozměś, cytaś a zdźěla powědaś. To jo jim teke dr. Keiko Mitani do wutšoby połožyła.

Dr. Mitani jo była pśipóznata slawistka w Japańskej a jo sobu nawjedowała slěźenje z wusměrjenim na rusku rěc a rěcy srjejźneje a pódzajtšneje Europy. Jeje wósobinske śěžyšćo jo była chorwatšćina, kótaruž bě- šo na uniwersiśe w Zagrebje w lětoma 1986–1988 studěrowała. Krotko za tym jo promowěrowała wó aspektowem systemje w chorwatšćinje. Pówołańske žywjenje jo zachopiła ako docentka na uniwersitoma Tsukuba a pózdźej Kyoto. Na drugej jo se habilitěrowała z temu: »Studije k strukturje a funkciji nominalnych frazow w rušćinje«. W lěśe 2005 jo se jej pósćił titel profesor a wót lěta 2013 jo statkowała na uniwersiśe w Tokio na instituśe za slawistiku. W lěśe 2011 jo publicěrowała »Zawjeźenje do słowjańskich rěcow« – klasikaŕ w japańskej slawistice. Dr. Mitani jo se wušej togo we wšakich funkcijach zaběrała z rozšyrjenim wědy wó słowjańskich rěcach a kulturach w Japańskej a jo z lubosću a sćerpnosću młodu generaciju slawistow wuwucowała a pódpěrowała. Cas žywjenja jo źěłała na pólu slawistiki a linguistiki a jo se pśez swóje publikacije wudobyła pśipóznate městno w japańskej slawistice. Do stawiznow sorabistiki pak jo se wóna zapisała ze swójim w lěśe 2003 wózjawjonym »Górnoserbsko-japańskim słownikom«. Z nim jo dokumentěrowała swóje serbske znaśa a teke zajmy. Wóna pak njejo jano powědała górnoserbski, ale teke dolnoserbski!

Na slědnej njeźeli awgusta jo město Žarow/Sorau/Żary w pódzajtšnej Dolnej Łužycy kazało na parkowy swěźeń. Z pódpěranim běrowowu Euroregiona Sprjewja-Nysa-Bobr w Gubinje pó wobyma bokoma Nyse jo se raźiło kradu wósebne kulturne pórucenje: Serbska drastwowa kupka z Mósta/Heinersbrück jo pśijěła a na jawišću srjejź parka pśedstajiła tradicionelnu dolnoserbsku swajźbu, kakaž jo se wóna něga swěśiła w casu mjazy swětowyma wójnoma, slědny raz w lěśe 1936. Dešća dla, ale źe teke dla njeprofesionelnego a njedosegajucego wabjenja w měsće a wokolinje, jo wšak bóžko lěbda sto a pěśźaset luźi to njewšedne tšojenje sobu dožywiło.

Mósćanarje su pólskim gósćowarjam pśedstajili serbske swajźbaŕske nałogi ako teke drastwy we wšakich wariantach. Derje organizěrowane jo było simultane pśestajowanje do pólskeje rěcy ned z jawišća dołoj pśiglědowarjam. Funkcije a wósebnosći póbratša, njewjesty, nawóženje, družkow, družbow a dalšnych swajźbarjow se pśedstajachu. Słyšaś jo była wótpšosba njewjesty w dolnoserbšćinje a nawóženje nimski. Kak a cogodla póbratš ze zablu magiski krejz dokoławokoło pórika śěgnjo a tśi kśicki pśikreslijo, kaki jo něga był pórěd pśi reji a dalšne nadrobnosći su pśedstajili. Žarojska měsćańska telewizija a fotografy su mógali wjele rědnych motiwow a scenow zapópadnuś.

Slědujuca lawdacija jo se źaržała pśi góźbje wótwórjenja wustajeńce »Woblica – Antlitze« z twóŕbami Lejny Theurichoweje, kótaraž jo była wiźeś do 8. julija w Serbskem domje w Chóśebuzu.

Lejna Theurichowa póchada z Górneje Łužyce a jo źinsa žywa w Drježdźanach. Póznała som ju wokoło lěta 2000 how w Serbskem domje ako sobuźěłaśeŕku Domowinskeje župy Dolna Łužyca. Pózdźej som zgóniła, až jo wóna była wuspěšna tekstilna wugótowaŕka – desinaterka w tegdy znatem chóśebuskem tekstilnem kombinaśe TKC. Tak som se wótergi pśedstajiła, až mam snaź sukno, kótarež jo wóna napórała, a to by zawěsće wjelgin rědne było…

Jo, desinatery su defini­tiwnje wuměłce. Ale wšykne njejsu rownocasnje mólarje. Ale ako mólaŕku zmakajomy Lejnu Theurichowu z jeje drugeju personalneju wustajeńcu w Serbskem domje. A ja mógu se hyšći derje dopomnjeś na prědnu. To su byli rowno take bejnje barwojte wobraze a serbske impresije.

Lejna jo južo w šuli zachopiła mólowaś. Jeje ceptaŕ jo był znaty, bóžko južo zamrěty serbski mólaŕ Jan Buk. Wón jo jej gronił: »To jo dobre, Lenka, ale to hyšći njedosega.« To jo se Lenka k wutšobje brała. Pówołański ako teke pó hobbyju. Lejnina pówołańska droga běšo teke z wuměłstwom zwězana, ale w drugem zmysle, w eksistencielnem. Mólowanje jo wóstało jeje hobby. Ale zawěsće su se z teje kombinacije póstajali synergijowe efekty.

▶ »Čěske nocy« w Smochćicach

Pod hesłom »Čěske nocy« wuhotowaštej Serbski ludowy ansambl a kubłanišćo swj. Bena po dwulětnej přestawce zaso »Smochčanski hudźby swjedźeń« pod hołym njebjom. Orchester, chór a balet SLA předstajichu pod nawodom Tvrtka Karlovića kompozicije mjez druhim Antonína Dvořaka, Zdeněka Fibicha a Josefa Suka. Jako solisća agěrowachu Jaroslav Patočka (bariton), tenoraj Mikołaj Jan Walerych a Charalampos Alexandropoulos kaž tež Susann Bartke (sopran) a Mónika Kertész (alt). Prapremjerje běštej »Serbska narodna reja čo. 3« Korle Awgusta Kocora z cymbalowym přewodom Miriam Polákoveje jako přinošk swjedźenskemu lětu Kocora a Zejlerja a »Largo« z Dvořakoweje sinfonije »Z noweho swěta« z dudakom Handrijom Henčlom. Hóstna skupina Cimbálova muzika Jiřího Janouška a huslerka Markéta Janoušková z Češkeje zahorichu publikum z furioznym přednoškom crossovera »klasiskeje« a ludoweje hudźby; młoda ukrainska gitaristka Oleksandra Drač zahra cunjo »Reju wokoło lipy« Štěpána Raka. Dohromady zličichu 850 wopytowarjow.

▶ Dolnoserbski sekstet mytowany

We ramiku wuběźowanja pód motom »Rěc zwězujo« jo se teke naraźony projekt Dolnoserbskego seksteta z.t. mytował. Projekt se zaběra ze serbskeju rěcu a kulturu w Dolnej Łužycy. Jaden wjerašk projekta jo był w juliju prezentacija spisanych žywjeńskich dopomnjeśow Johanny Pontoweje z nagrawanjami na cd a z nastawkom Gregora Wieczorka wó serbskich stroninych mjenjach. Publikacija z jadnab 180 starymi fotografijami wótbłyšćujo serbske žywjenje slědnych generacijow we wšakich fasetach, eksemplariski teke za druge jsy Dolneje Łužyce. Nosaŕ projekta procujo se pśinjasć wejsanarjow wšych generacijow bližej, wubuźiś jich zajm za serbsku rěc a pógnuś k zaběranju ze serbskimi stawiznami swójeje rodneje jsy.

Po tym zo je so wosebita wustajeńca »Barby daliny. Moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja« 2020/2021 w Budyskim Serbskim muzeju wotměła (hlej Rozhlad 12/2020), so serija monotypijow Serbowkow słowjenskeho molerja hač do 23. oktobra 2022 we Wuměłskej galeriji w Mariborje pokazuje. Tudyša wustajeńca z titulom »Hordosć a předsudk pola narodneje drasty« je wupłód dołholětneho zhromadneho dźěła mjez Wuměłskej galeriju, Praskim Narodnym muzejom a Budyskim Serbskim muzejom. Nimo łužiskeje serije Trstenjaka, kiž běše wobwliwowany wot čěskeho molerja Ludvíka Kuby, tematizuje so wozrodźenje słowjanskich ludow w prěnjej połojcy 20. lětstotka. Ćežišćo wustajeńcy je narodna drasta a kak so we wěstej kónčinje a we wěstym času prezentuje. Ale tež prašenja přisłušnosće, identity a róle žonow so wobjednawaja. Historiskim wobrazam přidruža so twórby načasnych wuměłcow, mjenujcy Słowjanki Tiny Dobrajc (* 1984), Danki Triny Søndergaard (* 1972) a Němca Erica Schütta (* 1967), kotřiž so wuměłsce z narodnymi drastami zaběraja. Jich dźěła wobohaća wustajeńcu, dokelž tak hodźi so wo tym rozmyslować, kotru rólu hraje narodna drasta dźensa a kotry wuznam wona ma.

Spomnjeśa pśi drogowanju pó pówóstankach zniconeje serbskeje jsy

Wótery raz ga som w 1990ych lětach k swěźenjam we Łakomej woglědał, swěźenje a zmužnosć młodych luźi wobźiwował, kótarež běchu žedne z dwórow teje spušćoneje, abo lěpjej gronjone njedobrowólnje wusedloneje jsy wobsajźili, aby ju žywu źaržali. Někotare z nowych sedlarjow njejsu jano kšasnu wokolnu pśirodu, ale teke serbske nałogi a serbsku rěc woplěwali. To som z wjaselim zawupytnuł. Na jadnom ze swěźenjow som za nich a gósći na dwórje pśed »kulturneju brožnju« prezentěrował toflowu wustajeńcu wó stawiznach Serbow.

Pśi góźbje lětosnego Łakomskego swěźenja sobotu, dnja 11. junija, na kšomje nastawajucego »Chóśebuskego pódzajtšnego jazora« (oficialnje: Cottbuser Ostsee) jo Renej Šuster wót Zeleneje ligi kupku něźi 25 zajmcow wjadł pó pówóstankach zniconeje jsy Łakomeje. Wopor jamy ga njejsu jano dwóry, gumna, póla, łuki, kjarchob a za jsu lažece gaty. Ale tejerownosći stara z kamjenjami flastrowana postowa droga, kótaraž jo něga zwězała Łakomu a Nowu Wjas. Pó njej su pśed dwěma stolěśoma śěgnuli źěle pórazonego wójnstwa Napoleona. Kaž hynźi we Łužycy, jo teke tudy znata powěsć wó jogo zarywanej wójnskej kasy. Pśi wótbagrowanju jo se stawnje kněžyła naźeja, až by mógali pókład snaź něnto namakaś.

Nakładnistwo DONATUS w Niederjahna pola Mišna je němskorěčne pojednanje wo załožerju serbskeje artificielneje hudźby pod titulom »Korla Awgust Kocor (1822–1904) ­– Leben und Wirken« wudało. Serbskorěčna edicija je w lěće 1972 składnostnje 150. po­smjertnych narodnin serbskeho komponista w Ludowym nakładnistwje Domowina w Bu­dyšinje w rjedźe »Wuznamni serbscy prócowarjo« wušła. Awtor tuteje prěnjeje a dotal jeničkeje wobšěrneje monografije wo Kocoru je profesor Zbigniew Kościów z Opola. Wučer hudźby a publicist studowaše a skutkowaše wot lěta 1949 we Wrócławju. Monografija wo Kocoru za jubilejne lěto 1972 běše za serbofilneho a muzikologisce zdźěłaneho Polaka nadawkowe dźěło, kotrež přewzać běše za njeho zdobom česć. Přełožk z pólšćiny do serbšćiny přewza potom Budyski wučer Achim Brankačk. Studujo w lětach 1947 do 1950 na Wrócławskej uniwersiće, wón pólšćinu derje wobknježeše. Tutu serbskorěčnu předłohu wužiwach za přenjesenje do němčiny.

Změnjene nowowudaće z rozšěrjenjom

Předsłowo wučerja stawiznow a mnohostronskeho kulturnika Brankačka, w kotrymž wón žiwjensku dobu Kocora tak wopisuje, kaž njebu to za jeho čas nic jenož wočakowane, ale tež kruće žadane, njebu hižo do nětko předležaceje edicije přewzate. Historikarjo dźensa a w našim kraju hinak postupuja respektiwnje stawizny hinak wopisujo interpretuja. Z tym pak njeje zwuraznjene, zo njemóžemy z tutoho předsłowa, napisaneho a wozjewjeneho w socialistiskej dobje, hižo ničo přiwzać, zo bychmy komponista a jeho dobu pod wšelakimi aspektami derje zrozumili.

▶ Hłowna a wólbna zhromadźizna ZSW

Srjedu, 25. meje, přewjedźe Zwjazk serbskich wuměłcow swoju hłownu a wólbnu zhromadźiznu w Röhrscheidtowej bašće, při kotrejž zhladowachu přitomni na dźěławosć zašłeho lěta, hdźež słušeše mediateka »serbskiTV«, wozjewjena na platformomaj YouTube a Instagram, k wuspěšnym projektam. Nimo toho woli so nowe předsydstwo, kotremuž přisłušeja předsyda Jan Bělk, městopředsyda Bosćan Nawka, pokładnik Jan Cyž, Jěwa-Marja Čornakec, Michał Cyž a Měrka Mětowa.

▶ Edicija wó kśicowem puśu Jezusa wujšła

Spěchowańske towaristwo za serbsku rěc w cerkwi z. t. jo wudało nowe knigły, kótarež maju byś pśinosk towaristwa za Łužyski cerkwiny źeń (24. do 26. junija 2022) w Zgórjelcu. Edicija wopśimjejo w šesć rěcach Milana Hrabalowu basnisku twórbu wó kśicowem puśu Jezusa, a to dolnoserbski (Alfred Měškank), česki original (Milan Hrabal), górnoserbski (Róža Domašcyna), nimski (Róža Domašcyna), engelski (Milan Hrabal jun. a Gerald Stone) a pólski (Justyna Michniuk). Pśedsłowo jo napisał pśedsedaŕ Spěchowańskego towaristwa, dr. Hartmut S. Leipner. Bibliofilna wósebnostka móžo se dostaś pśez Spěchowańske towaristwo za serbsku rěc w cerkwi z. t. w Chóśebuzu.

W lěće 1981 wuńdźe w Ludowym nakładnistwje Domowina pod titulom »Wanderwege durch den Kreis Bautzen« pućowanski přewodnik z wjace hač sto čarami, kotrehož awtor Friedrich Lehmann móže so jako angažowany posrědkowar němsko-serbskeje domiznowědy Hornjeje Łužicy wobhladować. Z přewodnikom, kotryž wobsahowaše wuběr z wjace hač 500 přinoškow wobstejaceho rjada »Der Wanderfreund rät fürs Wochenende« chcyše domoródnym a turistam kaž tež šulerjam na ekskursijach wosebitosće přirody a kultury Hornjeje Łužicy nazornje spřistupnjeć.

Friedrich Lehmann narodźi so 17. apryla 1897 we Wjazońcy jako syn ćěsle Augusta Lehmanna a jeho žony Fanny rodźeneje Dreßler. Hižo jako dźěćo horješe so za krajinu w swojej wokolinje. Po wopyće wo- somlětneje ludoweje šule we Wjazońcy chodźeše mjez 1903 a 1911 na Krajnostawski wučerski seminar w Budyšinje. Tež připóznaće jeho wuja, progresiwneho pedagogi a direktora seminara, Johanna Gottlieba Dreßlera (1799–1867) pohnu Friedricha, sej z disciplinu wědu přiswojić. Za čas studija zajimowaše so wosebje za předmjety biologija, geografija, geologija a stawizny. Při stawizniskich slědźenjach njefascinowachu Lehmanna jenož fakty, ale wšitke z nimi zwisowace wuwića – w towaršnosći a w přirodźe, regionalnje a globalnje.

Přijomna papjera, dobre wuhotowanje, najwšelakoriše přinoški: Hižo kónc lěta 2021 wozjewi finski časopis »Särö« (čisło 45, str. 56–71) mj. dr. kompaktny přinošk k serbskej literaturje. Na spočatku steji nastawk wo Serbach w Hornjej a Delnjej Łužicy z pjera wersěrowaneho literarneho přełožowarja, polyglota a přećela Serbow Eera Balka (* 1955) »Saksan sorbit – vähän väkeä, paljon kirjailijoita« [Serbja w Němskej – mało ludźi, wjele spisowaćelow]. Podnadpismje nastawka prowokujetej: (1.) »Kansa katosi – ja löytyi uskonpuhdistuksen ­aikaan« [Lud so zhubi – a so namaka při reformaciji], (2.) »Kansaa suurempi kirjallisuus?« [Literatura wjetša hač lud?]. Balk praji k tomu w komentarej awtorce: »... mam za to, zo serbska literatura je w pozitiwnym zmysle nadměrnje wulka porno ludej, ale njecham to čitarjam direktnje nanuzować, a tež zo wěsta wohroženosć kultury wuwiwa w ludźoch wosebitu čućiwosć, kiž je pytnyć w literaturje.« Wón widźi Hornju a Delnju serbsku Łužicu, wobhladuje ju geografisce kaž tež literarnohistorisce a pomjenuje aktualne wuwića kaž rjad młodeje literatury Paternoster, internetny literarny konopej abo serbskiTV z literarnymi přinoškami na YouTube. Balk cituje Jurja Brězana (1916–2006) a Jakuba Barta-Ćišinskeho (1856–1909). Zo praja Finojo Němskej Saksa, je rěčna zajimawostka, kotraž pokazuje so mj. dr. na nastawkej dodatej karće cyłeje Łužicy ze serbskim sydlenskim rumom a pomjenowanjom pomjeznych krajow. Nimo toho je nastawkej přidate čornoběłe foto Pawoła Roty z NDRskeho časa z Hanu Chěžcynej w katolskej drasće (1887–1984), znatej bajkarku a maćerju basnika Jurja Chěžki (1917–1944) ze šulskimi dźěćimi na jeho ródnym statoku w Hórkach. Běłočorny negatiw kaž tež foto Karla Schmidta z lěta 1896 z dwěmaj młodymaj žonomaj w serbskej drasće na čołmje na Lědach tworitej přechod k basniskej mini-antolo­giji pod titulom »Kalojen metsä – Kolme runolijaa Lusatiasta. Lenka, Kito Lorenc, Róža Domašcyna Runojen suomennokset sorbin kielestä ja tekijöiden esittelyt Eero Balk« [Rybowy lěs – Třo basnicy z Łužicy. Finske přełožki basnjow ze serbskeje rěče a prezentacije Eero Balk]. Balk wubra a přełoži baseń Lenki – Christiany Piniekoweje (* 1958) »Zapózdźone wótegrono starkej«, baseń Kita Lorenca (1938–2017) »Dźiwne přeměnjenje« a basnje Róže Domaš­cyneje (* 1951) »Njeprašej so« (za Edit Pjenkowu), »Hra z měnjatymi rólemi« kaž tež »Norje«. Poslednjej wozjewištej so z hornjoserbskim pendantom. Z nadpismom »Rybowy lěs« poćahuje so Balk na baseń Lorenca a zdobom na změny łužiskeje, serbskeje krajiny a jich ludźi. K prezentacijam-anotacijam awtora a awtorkow su dodate po fotach rysowane portrety. Hižo na stronje štyri časopisa wabi so za předstajenje serbskeje literatury pod titulom »Sorbien runoutta – Saksan itäosissa elävän slaavilaisen kansan kirjallisuuselämä on vilkasta« [Serbska poezija – Literarne žiwjenje na wuchodźe Němskeje bydlacych Słowjanow je čiłe]. A tu je přidate foto njeznateho fotografa, wubrane z knihi Rudolfa Helma »Deutsche Volkstrachten«, wudateje w Mnichowje 1932, kiž pokazuje žonu a holcu w rozdźělnymaj žarowanskimaj drastomaj z Klětna ze srjedźneje Łužicy. Balk njepřewostaji ničo připadej, mudrje rozsudźiwši, předstaji na mało stronach wobšěrne literarne tworjenje Serbow z kritiskim, ale přichilenym wóč­kom.

takle pisaše Ota Wićaz wo Janje Radyserbje-Wjeli, kiž bě jeho nanowski přećel. Po slědach tutoho prócowarja podaše so 12 čłonow towarstwa Přećeljo Smolerjec kniharnje dnja 17. junija po Budyšinje. Jeho slědy po cyłym měsće nadeńdźeš, jelizo to chceš. Na Židowje, njedaloko schodow na Hrodźiško, steješe jeho ródny dom. Dwustote narodniny by Jan Radyserb-Wjela lětsa woswjećił.

RÓŽA DOMAŠCYNA

W awgusće wuńdźe w nakładnistwje Pop serbsko-němska basniska zběrka »Posledni sněh/Der letzte Schnee« Traiana Popa Traiana, z dwanaće grafikami Boženy Nawka-Kunysz. Do serbšćiny přenjesłoj staj jeho basnje Dorothea Šołćina a Benedikt Dyrlich. Tu wozjewjeny tekst je wujimk z epiloga zběrki.

Basnik a rebel, nakładnik a wupućowar, diskjokej a dźiwadźelnik, wudawaćel a redaktor.

Z tutymi a dalšimi wopřijećemi hodźi so Traian Pop Traian jadriwje charakterizować. Ja sam pak rady swojemu přećelej a koleze z gildy pisacych z wutroby přidam: Traian słuša ze swojim lěta 2002 załoženym nakładnistwom, kotremuž Pop-Verlag rěkaja, sobu k najpłódnišim spěchowarjam noweje wuchodno- a južnoeuropskeje literatury w Němskej a w tutym wobłuku mjeztym tež k spušćomnym wudawaćelam serbskeho pismowstwa. Wo tym swědča mnohe knižne a časopisne wozjewjenja słowjanskich a z tym tež serbskich awtorkow a awtorow z jeho nakładnistwa.

W pjatym lěće noweho lěttysaca so z wulkim brodatym a dołhowłosatym Rumunčanom, rodźenym 1952 w Brașovje (němsce: Kronstadt) a bydlacym a tworjacym wot lěta 1990 w šwabskim Ludwigsburgu, zeznach na zeńdźenju eksiloweho spisowaćelskeho zjednoćenstwa PEN. Wot wšeho spočatka mje Traian překwapi ze swojim bjezposrědnym zajimom za nakromne a druhdy schowane a wosyroćene literarne krajiny Europy, tež za literaturu a wosud najmjeńšeho słowjanskeho ludu. Při tym Traian přeradźi, zo jeho wosebje tworjenje Kita Lorenca (1938– 2017) puta, zo zaměrnje sćěhuje a wobdźiwa jeho poeziju. Z přispomnjenjow wusłyšach respekt a měnjenje, zo Lorencowe basnje wusahuja z přerězneho wobłuka literarneje produkcije w Němskej; a zo z rěče serbsko-němskeho basnika duch znapřećiwjenja wuchadźa, tohorunja wěste šibałstwo, překročace mjezy pokorneho rěčenja a stajace nadutu a misionarsku rěč prědarjow w politice a medijach do prašenja.

› Pla dańskeje mjeńšyny

Wuhladko – MDR

04.06.2022 | 11.45 hodź.

› Europeada so bliži

› Do komunalnych wólbow

› Do wotewrjenja doma katow

› Poskitki Božich słužbow w interneće

› K premjerje krucha »Małe wampiry« Serbskeho dźěćaceho dźiwadła