▶ Texasko-serbski časopis z nowym mjenom

Po tym zo rěkaše w texaskim Serbinje wuchadźacy časopis dotal »Texas Wendish Heritage Society­ Newsletter«, pytaše jeho redaktor Jeremy Clifton za na serbsku tradiciju nawjazowacym mjenom. Časopis, kotryž wuchadźa štyri króć wob lěto, rěka tuž wotnětka »Texasko­-serbski Nowinkar«. Wobsahowje je wusměrjeny na texasko-serbske temy, předstaji dźěławosć tamnišeho serbskeho towarstwa a Serbinskeho muzeja kaž tež wuslědki slědźenjow swójbnych stawiznow.

▶ Najrjeńše jutrowne jejka mytowane

Spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu je 3. měrca na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja lětušich dobyćerjow 70. wubědźowanja wo najrjeńše jutrowne jejko mytował. Dohromady je 33 jednotliwcow cyłkownje 61 kolekcijow we wšelakich technikach debjenja zapo­dało.

▶ Mićo Cvijetić njeboh

3. měrca zemrě serbiski basnik, publicist, docent, přełožowar a wudawaćel tež serbskeje literatury dr. Mićo Cvijetić­ (1946–2023). Jako hóstny lektor na Lipšćanskej uniwersiće (1978 do 1982) zezna so ze Serbami a započa sej serbšćinu přiswojić. Cvijetić­ přełožowaše a wu­dawaše serbsku poeziju w Serbiskej a wobdźěli so 2015 na 37. swjedźenju serbskeje poezije. Dohlad do jeho tworjenja skići mjez druhim jeho zběrka »Donjebjesspěće/Himmelfahrt«, kotraž je 2019 w Pop nakładnistwje wušła.

Sobotu, dnja 28. januara 2023, wotewri so na žurli měšćanskeho Muzeja Budyšin wosebita wustajeńca »Smjerć & ritual – Prehistoriske chowanja na Wowčej horje w Delnjej Kinje«. Jedna so tu wo wustajeńcu woneje wobsahoweje hišće šěršo wusměrjeneje wustajeńcy1, kotraž pokaza so wot nowembra 2017 hač do meje 2018 w Statnym muzeju za archeologiju w Kamjenicy (smac). Kaž to muzejowy direktor dr. Jürgen Vollbrecht w swojim zawodnym słowje wo nastaću ekspozicije w kooperaciji z archeologiskim muzejom w Kamjenicy a Sakskim krajnym zarjadom za archeologiju rjekny, měješe so wustajeńca w Budyšinje poprawom hižo zašo pokazać, ale dla podawkow w poslednich lětach je so tole přeco zaso dliło.

Mjeztym zo so wustajeńca w Kamjenicy geografisce a stawiznisce hišće šěršo z formami pochowanja zemrětych a z wobchadom ze smjerću zaběraše, koncentruje so Budyska wustajeńca hłownje na pohrjebnišćo w Delnjej Kinje a w tu­tym zwisku na wosobu Ericha Schmidta.

Tak mjenowana Wowča hora je městnosć, kotraž bě w zwisku ze zapisanjom prěnich namakanjow 1826 hišće po starym ležownostnym mjenje jako »in den Lehden« zapisana. Wona spjelnja funkciju klučoweho namakanišća w srjedźnej Europje.

Akademija wuměłstwow w Berlinje je na cyle wosebite zarjadowanje do swojeho sydła bjezposrědnje při Braniborskich wrotach přeprosyła, na wotewrjenje Archiwa Kita Lorenca dnja 21. měrca 2023. Po smjerći serbsko-němskeho basnika w lěće 2017 bě wudowa Elke Lorenz jeho zawostajenstwo akademiji přepodała. Wone wobsahuje wšitke manuskripty a manuskriptowe wersije awtora, titlowe podłožki wot njeho wudatych zwjazkow ze serbskej poeziju, biografiske dokumenty, fota a wobšěrnu korespondencu, na př. z Jurjom Brězanom, Róžu Domašcynej a Benediktom Dyrlichom, ale tež z Peterom Handke, Wulfom Kirstenom, Tadeuszom Rożewiczom a wjele druhimi. To wšo steji nětko za slědźenje k dispoziciji.

Wotewrjenske zarjadowanje bě zwjazane z knižnej premjeru a witrinowej wustajeńcu. Lětsa w februarje je basniska zběrka »Es war nicht die Zeit« wušła. Wona wobsahuje njewozjewjene a rozbrojene basnje a přebasnjenja twórbow, kotrež jenož serbsce w knize »Zymny kut« předleža. Nowu knihu je němski basnik a nakładnik Michael Krüger wudał. Z nim, z basnicu Róžu Domašcynej a z wjednicu Literarneho archiwa Gabriele Radecke je sakska žurnalistka Karin Großmann podijowu rozmołwu wjedła. Do toho zbliži direktorka Sekcije literatura, basnica Kerstin Hensel, přihladowarstwu dźěło Kita Lorenca. Jeje zawod a cyła rozmołwa kružeše přeco zaso wokoło jeho basnjow, kotrež wobdźělnicy nimale so wubědźujo za zahorjenjom přednjesechu. Porno tomu předstaji Gabriele Radecke konkretne dźěło basnika na přikładźe basnje »Singende Amsel« (1972), kotraž njeje ženje serbsce wušła. A tola namaka so w Lorencowych zapiskach z lěta 1962 serbska wersija »Kós«. Na němskej wersiji je basnik přeco zaso podźěłał, naposledk je ju 2013 změnił. Z podłožkami, kotrež so nětko w akademiji chowaja, móža wědomostnicy tutón tworićelski proces slědować.

Njedawno je do Łužicy dóšła zrudna powěsć, zo je wuznamny słowakski kulturny historikar, literarny archiwar, filologa, etnolinguist a přełožowar phdr. Viliam Mruškovič, awtor wjacorych wědomostnych knihow, dnja 2. měrca 2020 po dołhej chorosći w Martinje (Słowakska) zemrěł. Narodźił je so wón w 13. julija 1940 w Smolenicach, studował germanistiku a slawistiku na Filozofiskej fakulće Uniwersity Komenského w Bratislavje. Skutkował je wón jako radźićel Literarneho archiwa, to rěka jako wědomostny sekretar a wot 1987 do 1990 bě administrator Matice Slovenskej (MS), doniž njepřewza jako nawoda archiw Maticy, hdźež hač do swojeho wuměnka 2001 spomóžnje skutkowaše. Rěčnje wobdarjeny Mrušković wuwučowaše hač do 2004 na Rěčnej šuli w Martinje nimo němčiny, španišćinu a italšćinu. Jako literarny historikar bě za monografiske wudaće »Slovensko-Lužickosrbske literarne vztahy« (1980) zamołwity. Dominowace při jeho slědźenjach běštej pak přirunowaca linguistika a etnolinguistika. Jako fachowc wuwiwaše wučbnicy za bibliotekarow a wuda knihu »Languages of Europe« (1983) k monumentalnej monografiji »Europe of Languages and Nations on the Threshold of the Third Millennium« (Rěče a narody Europy na proze třećeho lěttysaca, 2008). Wobšěrna encyklopedija rěčnych a narodnostnych zhromadźenstwow Europy předstaji etnolinguistiske bohatstwo našeho kontinenta. Do wopisanja wjacorych mjeńšich etnolinguistiskich zhromadźenstwow, kotrež kulturnu pluralitu Europy wučinja a wobohaća, słušatej wězo tež serbskej rěči, mj. dr. z originalnymaj serbskimaj tekstomaj a přełožkomaj (str. 60‒63). Wudaće je wuslědk wjacorych lětdźesatkow gigantiskeho dźěła literarno-rěčespytneho wědomostnika. Dopokaz za to je zapis žórłow wužiwaneje literatury, kotryž wopřija wjace hač 1.400 pozicijow. Zasłužbne běše tež jeho přełožowanske dźěło wjacorych romanow a powědkow swětoweje literatury, ale tež fachowych tekstow.

Hadam Bohuchwał Šěrach narodźi so 5. požnjenca 1724 w Nosaćicach jako syn ewangelskeho fararja Hadama Zachariasa Šěracha. Młody Šěrach dósta najprjedy raz priwatne kubłanje doma přez swojeho nana a fararskeju kandidatow J. B. Kitlarja a M. B. Bradeho. Z 13 lětami poda so na swobodne městno na wjerchowskej šuli St. Afra w Mišnje. Tam wuwučowachu Theophilus Grabener, Johann Gottfried Höre a Christian Friedrich Weise. W lěće 1743 rozžohnowa so w Mišnje z łaćonskej narěču wo staroserbskej mytologiji »De idolis Soraborum«. W samsnym lěće poda so na studij teologije, filozofije a přirodowědy na uniwersitu do Lipska. Tam běše sobustaw Serbskeho prědarskeho towarstwa, kotrež běše jeho nan 1716 sobu załožił. Dokelž podleža w lěće 1745 při požadanju wo farske městno w Klětnom J. B. Schumannej, dźěłaše połdra lěta jako domjacy wučer w Rózborku a Budyšinje. 1748 dósta wokaciju do Budyšinka a bě tam hač do 1773 farar. Zmandźeli so z dźowku Bukečanskeho fararja Jana Bjarnata Langi Julianu Sofiju. Měještaj 11 dźěći, při čimž jimaj pjeć zemrě. Šěrach měješe tež dalše ćeže přetrać, štož pak njezměni ničo na jeho zajimje za wědomosće. Bože mšě swjećeše w serbskej a němskej rěči. Nimo toho wuwi bohate publicistiske dźěło a zdoby sebi wysoku nahladnosć jako přełožer, teologa a přirodospytnik. Na kóncu swojeho žiwjenja běše sobustaw Akademije wědomosćow w Göttingenje, Lipšćanskeho Towarstwa swobodneho wuměłstwa a wědomosćow, Lipšćanskeje Ekonomiskeje Society, Bayerskeje krajneje towaršnosće a dalšich w Haarlemje a Pětrohrodźe. Běše tež sobustaw Kurpfalcowskeho fyzikalisko-ekonomiskeho towarstwa a Fyzikalisko-ekonomiskeho towarstwa plahowarjow pčołkow w Frankskej a we Łužicy, w kotrymajž nadźěła sebi wysoki wědomostny renomej.

»Mysliła sym sej, zo by derje było, by-li najprjedy něšto porjadneho nawuknyła. Potom sym pytnyła, zo to njeńdźe. Sta so běžny přechod, sym nutř zrostła. Na kóncu studija sym akceptowała: Sym wuměłča.« To su sady Maje Nageloweje na spočatku přinoška w 104. čisle časopisa literatury a wuměłstwa Sakskeje »OSTRAGEHEGE« (II. kwartal, 2022). A tež tale jednora sada: »Sym Serbowka, to je přeco rólu hrało. Začuwam to jako wobohaćenje.« Mjenowane čisło časopisa wěnuje so wobšěrnje serbskej wuměłči a hižo wonkowna wobalka z wuměłskej twórbu »Por« (1996) a twórbje »Madame« (2002) a »Kćenje w kreji« (barbne łopjeno, 1993) na nutřkownej wobalce su powabne. Štyri dalše grafiki a mólby skulojća tekst na dohromady 11 stronach. Tekst Gregora Kunzeho, lyrikarja, esejista a wuměłca, bydlaceho w Drježdźanach, je wěcywustojny. Wot njeho tam zhonimy: »Rysowanje běše započatk eksistency Maje Nageloweje we wuměłstwje a je žro kóždeho dźěła, z kotrymž je wona w poslednich 40 lětach započała. Rysowanka přima a njese, ćěri swoju bytosć w molerstwje, w ćišćanej grafice, tež w instalacijach a w animaciskich filmach, we wšěm tym, štož wona swoje wulěty mjenuje. W 1980tych lětach běše rysowanje stajna zaběra. Hač dorěčany wopyt abo připadne zetkanje, tumult abo ćišina: Ruka běše zaběrana, husto na małych cedlkach, A 5 a mjeńše, mjeztym zo hłowa widźeše, słyšeše, rěčeše, přiwšěm nic přez abo wo rysowanju.« A z dalšimi zajimawymi, hłuboko sahacymi formulacijemi zrozumi wón, sam wuměłc, dźěło wuměłče wopisać.

▶ Publikacija Šatavy wušła

Loni wuńdźe w Praskim nakładnistwje Epocha wobšěrna monografija prof. Leoša Šatavy »Etnika bez statu a regionalni jazyky v Evropě« (Etnikumy bjez stata a regionalne rěče w Europje). W publikaciji předstaji so dohromady 56 mjeńšinow a regionalnych skupinow, a to pod kulturnymi, politiskimi a rěčnymi aspektami. Kniha je bohaće ilustrowana a wobsahuje nimo toho wšelake karty. Zajimcy móža sej ju w Budyskej Smolerjec kniharni skazać.

▶ Nimcowa nowa

wjednica ABC

Wót februara jo dr. Emilia-Anna Nimcowa nowa wjednica Źěłanišća za serbske kubłańske wuwijanje Chóśebuz (ABC). Wóna běšo w slědnych lětach ceptaŕka na zakładnych šulach Górneje a Dolneje Łužyce a Dolnoserbskem gymnaziumje a źěła južo pěś lět pla ABC. Doněntejšna wjednica dr. Christiana Piniekowa jo něnto w sabbaticalu a póda se potom na wuměńk.

▶ Premjera ptaškoweje swajźby w Dolnej Łužycy

Lětosny program ptaškoweje swajźby Serbskego ludoweho ansambla, komiska opera Korle Awgusta Kocora a Handrija Zejlerja »Jakub a Kata«, jo měła 12. januara na Komornem jawišću w Chóśebuzu swóju premjeru. Pó dalšnem dolnoserbskem pśedstajenju 13. januara w Hochozy su inscenaciju wót 21. januara w Górnej Łužycy pokazali.

Poetiski titul »Zernička« wuzwolištej sej Serbske ewangelske towarstwo a Serbski wosadny zwjazk za swoju dosć atraktiwnu ediciju z kěrlušemi a modlitwami. Wusměrjena je předewšěm na wosadne dźěło z dźěćinu a młodźinu. 164stronska kniha ma spodobnu pisanu wobalku ze schowanej spiralnej wjazbu a je wot Jutty Mirtschin bohaće ilustrowana. Nimale na kóždej stronje nadeńdźe so nowa krjeslenka z hinašim motiwom, štož stwori za dźěći powabk, so z wobsahom bliže zeznać. Nimo toho su k notam wotpowědne akordy za gitarowy přewod podate. Kóždemu spěwej, hač tradicionalnemu kěrlušej, nowemu duchownemu spěwej, spiritualej, songej, kanonej abo ludowemu spěwej, je korektnje žórło teksta a hłosa podate a pola přełožkow tež originalny titul a mjeno přełožowarki abo přełožowarja. Tutón princip dokładneho ediciskeho postupowanja jewi wšak so hižo we wudaću »Spěwarskich za ewangelskich Serbow«, wušłe w lěće 2010 w Ludowym nakładnistwje Domowina w Budyšinje. Spěwny dźěl »Zernički« wopřija 112 čisłow. Tute su wobsahowje rozrjadowane. Alfabetiski register němskich a dalšich cuzorěčnych spěwnych twórbow wolóža wužiwanje knihi.

▶ Awtorske myto za politologa Rémija

Carbonneauwa

J. Rémi Carbonneau, politolog na Serbskem instituśe, jo w septemberje wót kanadiskeje institucije Social Science and Humanities Research Council (SSHRC) dostał awtorske myto za wědomnostne wózjawjenja. Z mytom jo zwězana financielna pódpěra za wudaśe jogo disertacije »Minderheitensprachen in föderalen Systemen«. Federalna institucija SSHRC spěchujo slěźenje a wucenje na pólu duchnych a socialnych wědomnosćow w Kanaźe.

Ta śišćana publikacija wujźo nejskerjej w aprylu 2023

w nakładnistwje Presses de l’Université du Québec we rědu politeia.

▶ Bernd Pittkunings Myto Miny Witkojc dostał

Pětk, 8. decembra, jo se pócesćił pěsnjaŕ, basnikaŕ a kabaretist Bernd Pittkunings

z Chóśebuza z Mytom Miny Witkojc. Pśepódał jo myto krajny zagronity za nastupnosći Serbow kraja Bramborska, statny sekretaŕ za wědomnosć a kulturu Tobias Dünow. Jo to nejwuše wuznamjenjenje kraja Bramborska za procowanja wó dolnoserbsku rěc. Swětosne zarědowanje, muzikaliski wobrubjone pśez žeńskecy Błośański chor Lubin, jo było we woponowem zalu lubinskego groda.

▶ Wo serbskich pomnikach we Łazu

Do hłowneje zhromadźizny Spěchowanskeho towarstwa zetkawanišća Doma Zejlerja a Smolerja je awtorka Trudla Malinkowa tamnišim čłonam 28. oktobra swoju lětsa w LND wušłu publikaciju »Serbske pomniki« předstajiła. Za knihu je Malinkowa tójšto faktow kołowokoło serbskich pomnikow, wopomnjenskich, čestnych a narownych taflow znosyła a pokazuje nimo toho na dalše serbske wosebitosće.

▶ »Nóc serbskeje poezije« w Drježdźanach

We wobłuku »Dnjow poezije k 14. Drježdźanskemu mytu lyriki« wotmě so 28. oktobra na wulkej žurli Drježdźanskeho zarjadnišća Zentralwerk »Nóc serbskeje poezije«. Po wječoru wjedźeše Róža Domašcyna. Při tutej składnosći předstajichu Měrana Cušcyna, Benedikt Dyrlich, Christin Hermann a Źilka swoje twórby kaž tež někotre Zejlerja, Barta-Ćišinskeho, Witkojc a Kosyka.

▶ »Zhromadźene spisy Handrija Zejlerja« digitalnje spřistupnjene

Historiske štyrizwjazkowe a nimale 1.500 ćišćanych stron wopřijimace wudaće Zejlerjowych tekstow (1883–1891) je wot kónca oktobra w interneće na rěčnym portalu Serbskeho instituta pod https://hornjoserbsce.de/zejler/?r%C4%9Bc=hsb přistupne. Njejedna so wo nowu filologisku ediciju, ale wo wudaće do dalokeje měry bjezzmylkowych wotpisow (transkriptow) originalnych ćišćow. Zaměr projekta z cyłkownym titulom »Prototyp na korpusowych tekstach bazowaceje hornjoserbskeje digitalneje biblioteki: Zhromadźene spisy Handrija Zejlerja (historiske wudaće 1883–1891)« je wozjewjenje hornjoserbskeho prototypa po přikładźe delnjoserbskeje biblioteki, kotraž je so spočatk lěta zjawnosći předstajiła. Za hornjoserbski wotpowědnik staj so know-how a techniske rozrisanja delnjoserbskeje wersije přewzałoj a přiměriłoj. Motiwowane přez jubilejne lěto Zejlerja a Kocora 2022 su so za prototyp Zejlerjowe zhromadźene spisy wužiwali.

Tśi skice wó tśich zmakanjach

I.

W měsće wisachu plakaty. Holger Biege spiwa w Drježdźanach. Z Jurom smej se rozsuźiłej, koncert se woglědaś a pósłuchaś, pótakem smej stupiłej do kontakta z Holgerom a smy se dogronili za zmakanje z nim pó koncerśe. Nama kórty pósłaś, na to wěsće njejo myslił, pótakem som se ja starał wó zastup. Jo drje było za naju wobeju prědny raz, byś na takem koncerśe. Pśisamem dopołnje młody a pśewažnje žeńskecy publikum witašo kuždy titel z pśiklaskom a wołanim, pšawa zagóritosć jo nastała pla spiwow kaž »Wenn der Abend kommt« a pśedewšym pla »Sagte mal ein Dichter«. Holger w mócnem swětle reflektora za klawěrom na jawišću jo měł suwereny wustup. Pótom jo trało bejnje dłujko, ažo smy se zmakali, wón jo měł hyšći cyniś ze swójimi fanami. Šli smy do gósćeńca, głodny pó pśedstajenju jo Holger něco jědł. Dalokož se dopomnjeju, jo było grono wó wustupje, kenž jo se rowno wótměł, a wó Holgerowych zaśišćach, wó jogo dalšnych planach a koncertach. Spominali smy se našych študańskich lět w Barlinju z wjele zmakanjami, gaž běchmy gromaźe muziku słuchali, pón běchu to zwětšego Bartókowe smyckaŕske kwartety. Pózdźej jo Holger pón tež zjawnje gronił, až jo Béla Bartók jogo nejlubšy komponist. Njezjapki pśiźe młoda žeńska k našomu blidoju a se wopšaša našogo pśijaśela, lěc jo wón Holger Biege. Na to wótegroni pśigłosujucy a wóna jogo pšosašo wó awtogram. Śišyna. Pón jo gronił Holger se smjejucy Juroju, lěc njejo snaź tšochu zawistny? Juro jo to bźeze wótlěkanja pśiwdał a južo smy byli pla wócywidnje nimjerneje diskusije wó napśeśiwnosći tak pomjenjoneje u- a e-muziki. Teke salomoniske zwěsćenje, až pópšawem dajo jano dobru a špatnu muziku, to jo nam było jasne, se jano zdawa byś wótegrono, ga mamy we wobyma žanroma dobre a špatne twórby. Kaž juž cesćej jo Juro citował Maxa Regera, až se cesće swinje a wuměłce akle pó jich smjerśi, z tym pókazujucy na swójo žałosne połoženje (a teke na swóju naźeju). Rozdźěl pak jo był tež kradu na wócyma, Holger jo był wuspěšny a jo był tencas kšasnje žywy ze swójeju muziku a wót swójeje muziki, mjaztym až jo Juro musał za njogo njespokojece źěło wugbaś, ga jano wót komponowanja se njeby mógł žywiś. Chto by sebje mógał tencas mysliś, až wobej, pótom až stej kuždy na swójom pólu bytostne dojśpiłej, pśejěsno a pśisamem w samem starstwje wótejźotej?

Na słónčnym štwórtku srjedź septembra bě Witaj-pěstowarnja Villa Kunterbunt w Choćebuzu staršich dźěćiny přeprosyła na zhromadny žnjenski swjedźeń z łapanjom a zabiwanjom kokota a z woženjom žabow. Zaměr je, hižo najmjeńšich ze serbskimi kulturnymi wosebitosćemi zeznajomić a do hajenja nałožkow zapřijeć. Kaž hižo loni su sej pěstowarki zaso wjele časa za přihotowanje brali. Su pisanu nazymsku kulisu ze słomjanych walčkow a wšelakich płodow natwarili a z dźěćimi spodobny program ze spěwami a rejkami nazwučowali. Tři dźěćace poriki běchu delnjoserbsce zwoblěkane kaž tež wjednica pěstowarnje Mila Cachariasowa a tři kubłarki. Jednu dalšu holčku běštej staršej samej za swjedźeń delnjoserbsce zdrasćiłoj.

Wjednica kubłanišća wulku syłu maćerkow, nanow a dźěći serbsce witaše a tež dale konsekwentnje dwurěčnje moderěrowaše. Wona zamó samo němskich, serbskich a pólskich staršich sobu zapřijeć: Tući dyrbjachu startowe komando wótře delnjoserbsce přiwołać, a to hólčkam za jěchanje na drjewjanych konikach přez wupyšene wrota a při zabiwanju kokota a potom tež holčkam za woženje žabow To so po krótkim zwučowanju derje radźeše.

Serbski ludowy ansambl w Budyšinje měješe wot časa swojeho załoženja před 70 lětami wulke zasłužby na hajenju hudźbneje kultury Serbow. Tola jako ćehnješe wjednistwo SLA w 1980tych lětach bilancu, zo je z namrěwstwa załožerja serbskeje wuměłskeje hudźby Korle Awgusta Kocora hižo wšitko najwažniše a z tym wuměłsce najdrohotniše wotkryte a ludej přistupjene, dyrbješe so zwěsćić, zo to tak njetrjechi. Kocorej, kiž wukonješe dźě tohorunja słužbu wosadneho kantora, běše wutrobna naležnosć, so tohorunja duchownej hudźbje wěnować, a to we wulkej oratoriskej formje. Nimo »Serbskeho rekwiema« spisa wón na tekst ze Stareho zakonja oratorij «Israelowa zrudoba a tróšt«.

K stawiznam oratorija »Israelowa zrudoba a tróšt«

Někotre dźěle tutoho oratorija předstajichu so, wot komponista samoho orchestrowane a pod jeho dirigatom, 22. jutrownika 1862 w Cyrkwi našeje knjenje w Drježdźanach kaž tež 26. smažnika přichodneho lěta w Michałskej cyrkwi w Budyšinje. K dispoziciji stejachu jemu za to nimo zamóžliwych spěwnych solistow dosć wukonliwy Budyski chór Lumir, wobstejacy ze štyrceći hudźbnje derje kubłanych spěwarkow a spěwarjow kaž tež Drježdźanski orchester. Hudźbnik so rozsudźi, za tutu wobsadku hinaši stil komponowanja nałožować a z tym na sobuskutkowacych wyše naroki stajić. Po wuspěchu z tutymi sobuskutkowacymi w sakskej kralowskej stolicy a w Budyskej cyrkwi ewangelskich Serbow skomponowa oratorij w třoch dźělach, a to wuraznje w polyfoniskim kompozitoriskim stilu.

▶ Wuznamjenjenja Domowiny

7. oktobra přepoda předsyda třěšneho zwjazka Dawid Statnik na žurli Budyskeho Serbskeho doma Myto Domowiny a Čestne znamješko Domowiny. Z Mytom Domowiny wuznamjenichu so lětsa Günter Wjenk z Drěwcow, Waltraud Ramotowa z Wětošowa, Bjarnat Cyž z Jaseńcy a Jan Šołta z Konjec. Z Čestnym znamješkom Domowiny počesćichu so zasłužbni čłonojo a zasłužbne čłonki dr. Günter Holder z Rakec, Diana ­Maticowa ­ze Slepoho, Julian Nyča z Prěčec, Ginter Pawliš z Lubochowa, André Wenzke z Groźišća, Renate Pawlowa ze Šejnejdy, Mila Libšowa z Ćiska, Marija Šwejdźina ­ze Sulšec a Pětr Zahrodnik z Jaseńcy.

▶ Marcel Brauman nowy šefredaktor SN

Dotalny nowinski rěčnik ­Domowiny Marcel Brauman přewozmje 1. decembra zastojnstwo šefredaktora Serbskich Nowin. Wón widźi »we wuwiwanju načasneho serbskeho nowinarstwa tuchwilu najwjetše narodne wužadanje«.

▶ Nowe hudźbne widejo Skupiny Astronawt

Hromadźe z orchestrom SLA, Milenu Wowčerjec ­a ­Lilom Handrijom je Skupina Astronawt w Korzymskej wuměłskej hali »Friese« swoje nowe hudźbne widejo »Ta ćma« produkowała a po tym w syći wozjewiła. Spěchowany bu projekt přez saksku wabjensku kampanju »So geht sächsisch«.

W Dešnje jo zamrěła  Erika Janowa

Tužna powěsć jo se rozšyriła: krotko pó swójom 90. narodnem dnju jo zamrěła 12. awgusta 2022 zasłužbna ceptaŕka, spisowaśelka, pśestajaŕka, wudawaŕka a załožaŕka dešańskego domowniskego muzeja Erika Janowa. Pśiswójźbne su na nju dopominali w serbskima anonsoma w Nowem Casniku a Serbskich Nowinach. Horst Adam jo napisał w Nowem Casniku 25. awgusta cesne spominanje. Teke Ludowe nakładnistwo Domowina jo na nju spominało z inseratom, źož se groni, až jo ze »swójim źěłom statkowała na dobre rěcy a pismojstwa Serbow ...«. Jeje popjelnica jo se chowała 2. septembra na dešańskem kjarchobje.

Pśed źaseśimi lětami, k jeje 80. narodnemu dnju, jo nastał pśinosk za serbski rozgłos RBB. Wón jo se k jeje 90-śinam znowego wusćełał. Kak jo wón tegdy nastał? Wósobinski póznałej smej se z Eriku Janoweju pśez móju mamu, Katu Malinkowu, kenž jo w 1990-ych lětach zestajiła zběrku jeje basnjow za źiśi. Wobej stej se znałej juž z casa w Českej. Pioněrski duch Eriki Janoweje jo mě pśi tegdejšem zmakanju fasciněrował. Toś smej se z Eriku Janoweju pśed jeje cesnym narodnym dnjom w lěśe 2012 dłujko rozgranjałej a wóna jo mě wjele ze swójogo žywjenja wulicowała. Som była tež kazana na swěźeń 80. narodnego dnja a dopominam se derje, kak smy pód nawjedowanim Ingridy Nagloweje w gósćeńcu spiwali serbske štucki. Z tencasnym rozgłosowym pśinoskom comy spominaś na wjelgin zasłužbnu serbsku žeńsku.