Dnja 17. julija je stipendiatka Załožby za serbski lud Tereza Hromádková na zjawnym ko­lokwiju temu swojeho slědźenja předstajiła. W akademiskim lěće 2018/19 je studentka srjedźnoeuropskich studijow z Praskeje Karloweje uniwersity dwaj semestraj w Lipsku swoje znajomosće hornjo- a delnjoserbšćiny polěpšiła. W Praze stu­duje wona stawizny, pólšćinu a madźaršćinu. Je jara aktiwna čłonka Towarstwa přećelow Ser­bow a dźěła tam w bibliotece a archiwje. Tež z tuteje přičiny je za swoje zakónčace dźeło wubrała temu, wo kotrejž bě w archiwje stare nastawki namakała – »Wo tradicijach křižerjow z germansko-słowjanskeje wokoliny na přikładźe Delnjeje Łužicy«. W swojim referaće wopisuje ewangelsku tradiciju, kotraž znaje tež žónskich křižerjow. Stipendiatku su powitali direktor Instituta za sorabistiku prof. Edward Wornar, zastupnica direktora za­łožby Michaela Mošowa a projektowa koordinatorka Jana Pětrowa.

Spěchowanje wukrajnych studentow za studij serbšćiny

Prěni raz je so stipendij w lěće 1996 za třoch studentow z wuchodo- a južnosłowjanskich kra­­jow wupisał. Zazběh bě tak wuspěšny, zo so załožba za to rozsudźi, stipendij kóžde lěto wupisać. W běhu tutych nimale 25 lět je so w tutym programje někak 50 stipendiatow wukubłało, wosebje wjele z Pólskeje, Čěskeje, Serbiskeje, Ukrainy, Ruskeje, Makedonskeje, Bołhar­skeje a Słowakskeje. Wjele z nich posrědkowachu po swojim času w Lipsku dale serb­šćinu za studentow na domjacnych uniwersitach abo zaběrachu so we wědomostnych dźěłach ze serbskimi temami jako hłownym předmjetom. Tajke přikłady su Dalibor Sokolović z Běłohroda, Matej Šekli z Ljub­ljany, Lechosław Jocz z Gorzowa Wielkopolskeho a druzy. Wjet­šina wu­kraj­nych sorabistow je pak po studiju na Instituće za sorabi­stiku dlěje w Serbach wostało a zdźě­la dźensa hišće tu skutkuje. Kamil Thorquint-Stumpf, Tomasz Der­lat­ka, Viktor Zakar, Emilia Deutsch, Marcin Szczepański, Ja­kub Sokoł, Stanislav Tomčík a druzy su swoju sorabistisku a didaktisku wědu dale wuwili a dźěłaja na polu serbskeje linguistiki, lite­ratury, didaktiki abo stawi­znow. Z tutoho wida je stipendij na kóždy pad trěbny instrument za wědomostny dorost.

W kuždem wokognuśu sy mógał pśejś z jadneje do drugeje rěcy a zwucowaś. Na programje jo była bogata licba źěłaŕnjow, mjazy drugim kak jo engelska rěc wordowała swětowa rěc abo kak jo Zamenhof wuwił esperanto. Jo se powědało wó technikach wuknjenja rěcow, wósebnosći wšakorakich rěcow, wopacnych pśijaśelach a rěcnej kórśe swěta.

Lětsa w meji a juniju wotmě so we­ wuměłskej galeriji FLOX w Korzymju interaktiwny a interdisciplinarny projekt »sćin – žiwjenje« (»Schattenseiten – Leben«). W srjedźišću steješe wobchadźenje z depresiju, melancholiju abo zrudobu, zdobom pak tež woznam zboža a wjesela we wšědnym žiwjenju. Zhromadnje z wuměłcami wuměnjachu so nje- a potrjecheni z lěkarjemi, politikarjemi a wědomostnikami. Wobstatk projekta běchu dźěłarnički na šulach, hudźba, reja, tworjace wuměłstwo a literatura.

Na žurli galerije čitaše 21. ju­nija Róža Domašcyna před ně­hdźe 30 wopytowarjemi ze swo­jich basnjow. Wona złožowaše so při tym na teksty, kotrež so z konfliktami, njedorozumje­njom, bolosćemi a smjerću ro­ze­stajeja. W nich rěči so wo sćinach w čłowjeku, wo jeho chabłanju a zamjezowanju.

Twórby basnicy tworjachu zakład za mjezynarodnu rejowansku performance »Coherence«, kotraž so čitanju přizamkny. Koprodukciju Naway Company a TanzArt z Kor­zymja nawjedowaše šwicarska cho­reografka Natalie Wagner. Šěsć rejowarkow předstaji w intensiwnych wurazowych pohibach ćěła napjatosće čłowjeka w skupinje. W pulsowym rytmusu rejujo zwuraznjachu po­moc­­liwosć, bliskosć a kedźbnosć abo njeakceptancu, zda­lowanje a wotpokazanje, štož zdźěla ze sylnej mimiku po­twjerdźichu. Rejwarki předstajichu swoju performance we wuskim zwisku z přihladowarjemi, kiž wokoło nich w kruhu sedźachu. Za publikum bě to zajimawe a jimace dožiwjenje z njewšědnej wuměł­­skej kombinaciju reje a ly­riki.

Sobotu wótpołdnja dnja 27. apryla 2019 jo Muzeum Pogranicza Śląsko-Łużyckiego w Žarowje pśepšosył na prezentaciju nejnowšych knigłow pólskeje spisowaśelki Haliny Barań ze serbskeju tematiku pód titlom »Świtanie« (»Switanje«). Awtorka jo ze swójeju 2017 wudaneju twórbu se pśiwobrośiła žywjenju Handrija Zejlera. We wótegronach na młoge pšašanja tych wěcej ako 30 wobźělnikow zarědowanja jo kněni Barań wóspjetnje pódšmarnuła, až jeje roman, lěcrownož chowa wěrne stawizniske fakty ze žywjenja serbskego basnikarja a narodnego procowarja, pśedstajijo pśedewšym literarnje wumyslone jadnanje, kótarež jo nastało z jeje myslow. Pówołajucy se na lichotu poetiki jo awtorka wobšyrnje rozpšawiła wó swójich slěźenjach we Łužycy pó slědach Zejlera ako tež wó śěžkem źěle nad prědneju wersiju knigłow. Wob cas swójogo drogowanja jo se procowała se zamysliś do žywjenja wšednego serbskego pisarja, aby se pśi wopisowanju jogo wokoliny a teke dialogow dostała nanejbližej k wopšawdnosći.

Knigły se spódobnje a lažko cytaju, dokulaž njejsu pśepołnjone z historiskimi datami abo dłujkimi wopisowanjami. Wósoba Zejlera, jogo familija ako tež sceny z priwatnego žywjenja a narodnego statkowanja pśedstajaju se w pśistupnej poetiskosći rěcy. Jo gódne, za toś teju literarneju drogotku pśimaś, pśeto toś ta pozicija abo pódobna tematika njenadejźo se daniž hynźi w pólskich nakładnistwach daniž we Łužycy abo w drugich krajach słowjaństwa.

W januarje 1919 zahaji so w Parisu měrowa konferenca k zakónčenju Prěnjeje swětoweje wójny. Ze wšeho spočatka zwuraznichu dobyćerske mocy, zo budźe k zaručenju noweho měroweho porjada po tehdy hišće­ tak mjenowanej »Wulkej wójnje« trěbne zasadne noworjadowanje srjedźneje a wuchodneje Europy po principje samopostajowanja narodow.

W nowembrje předchadźaceho lěta załoženy Serbski narodny wuběrk pod nawodom Arnošta Barta spózna w tym jónkrótnu historisku składnosć, wutworić njewotwisny a samostatny serbski stat. Bart a sekretar wuběrka Jan Bryl wobdźělištaj so w čěskosłowakskej delegaciji na měrowej konferency, zo byštaj so na mjezynarodnym parkeće za ideju serbskeho stata zasadźiłoj.

Tutón podawk před lětstotkom běše tema zarjadowanja Serbskeho instituta »Noworjadowanje Europy 1919 a Łužiscy Serbja« dnja 10. meje w Bu­dy­šinje. K wuswětlenju přičinow a sćěhow internaciona­lizacije »serbskeho prašenja« přepro­sychu štyrjoch stawiznarjow na podijowu diskusiju do hłowneje žurle Serbskeho domu: prof. dr. Mikea Schmeitznera z Drježdźanskeho Hannah-Arendt-Instituta za slědźenje wo totalitarizmje; dr. Renéa Küppera, kuratora wustajeńcy Berlinskeje Załožby za ćěkańcu, wuhnaće a wujednanje; dr. Clemensa Heitmanna, archi­wara a nawodu projekta »Digitalny archiwny portal k sta­wiznam Serbow 1918–1945« w Serbskim instituće; a wjednicu Serbskeho kulturneho archiwa dr. Annett Brě­zanec. Moderaciju wječora přewza dr. Jana Piňosová, stawiznarka na Serbskim instituće. Z wuwzaćom ně­kotrych jednotliwych komen­tarow wotmě so cyły wječor w němskej rěči.

Spočatk lěta je wušoł w Budyskim nakładnistwje »Lumir« zešiwk, wopřijacy dwanaće dotal njepřistupnych čisłow za muske chóry z pjera Korle Awgusta Kocora. Hłownje jedna so wo lochke kruchi, kotrež je komponist po swojich »15 narodnych spěwach hornjo- a delnjołužiskich Serbow« za solowy hłós z přewodom klawěra wobdźěłał. Zestajił je je za prěni stajny muski chór »Jednotu« w Chrósćicach. Su to: Přadła je Marja kudźałku; Ja stejach horkach na horje; Hołbik dwě běłej nóžce ma; Ha wy­še mi Hornjeho Wujězda; Ha sydał je drobnuški ptačk; Dobry wječor maćerka; Chcył je knjez hólčik wědźeći; Ha słužił je hólčik; Přijěł je z Mišnja młody pan; Hale kóždy króć, hdyž ja dom dźěch. Poslednjemu spěwej doda wudawaćel tež bóle znatu wariantu ze Zejlerjowym tekstom »Hale něhdźe a něhdy«. Zešiwk wotzamknje warianta znateho spěwa »Ha widźu-li ptačata ćahnyć« za muski chór, kotryž skomponowa Kocor hižo 11. nowembra 1868.

MĚRKO ŠOŁTA

▶ 

Wo eksulantach a Serbach

2. meje předstaji stawiznarka Lubina Malinkowa w Budyskej Smolerjec kniharni swoju nowu publikaciju. Pod titulom »Verflechtungsraum Lausitz. Böhmisch-ungarische Exulanten und Lausitzer Sorben. Begegnungen und Beziehungen im 18. Jahrhundert« zaběra so awtorka w němskorěčnej knižce z poćahami mjez čěskimi eksulantami a Serbami. Wona tež na to pokaza, zo pochadźa cyły rjad serbskich duchownych kaž Michał Frencl, Zacharias Běrlink abo Michał Raca z kruhow eksulantow. Dale nasta wokoło 1740 čěska kolonija w Klukšu. Tola tež w Drježdźanach, Berlinje, Małym Wjelkowje abo Niskej wobstejachu ćiłe styki mjez Serbami a Čechami.

▶ 

Pśisamem styrista cejdejkow »Sněžynka« jo w běgu zajźo­neju lětowu namakało drogu k zajmcam. Projekt bu spěchowany wót Domowiny, Załožby za serbski lud a wót RBB. Nosaŕ muzikowego projekta, Spěchowańske towaristwo za serbsku rěc w cerkwi z.t., jo projekt w nalěśu wótlicył a zwóstaty źěl nakłada pśepódał župje Domowiny Dolna Łužyca z.t.

Zukownik »Sněžynka« z 23 spiwanymi zymskimi, adwentskimi a gódow­nymi pěsnjami a pśipołožonym notowym a tek­stowym zešywkom se dalej pśedawa w serbskima kulturnyma informacijoma. Wótgłos zboka wucabnicow a wucabnikow, kubłaŕ­kow a kubłarjow jo był zwjaselecy, rowno tak statkowna pódpěra RCW, Domowiny a drugich institucijow. Bóžko njejo se našej projektowej kupce raźiło, starjejšych Witaj-źiśi direktnje dojśpiś a informěrowaś. Tak jo se dotychměst jano mały źěl nakłada dostał do toś teje ciloweje kupki. Tež mjazy dalšnymi wuknicami a wuknikami, kótarež se w měsće a wokolinje na šulskej wucbje dolnoserbšćiny wobźěluju, a jich starjejšymi jo toś hyšći wjele stow potencielnych zajmcow. Snaź by Serbske šulske towa­ristwo abo Rěcny centrum Witaj pśi góźbach direktnego kontakta mógałej Witaj-familije lětosa nazymu zawcasa na »Sněžynku« pokazaś. Kužde serbski wuknjece Witaj-góle dejało spiwy ze »Sněžynki« póznaś kaž tež cejdejku »Gwězdka« z gódownymi spiwanjami, kótarež jo towaristwo wudało južo 2013. Nanejmjenjej dwě »Sněžynce« stej se dostałej pśez wjelike mórjo do Awstralskeje ku pótomnikam wudrogowarjow. Jaden z nich jo se pisnje wuźěkował tak: »I really enjoy listening to it. We hardly ever hear any Wendish words in Australia. The words are very clearly sung. It is a big help that you sent printed copies of the words and I could see and hear the words. And the names of the songs in German helps me too. Apart from the spiritual gifts, I am sure this will be the best Christmas present I will receive this year.«

Dnja 28. měrca, dźeń po jeje 100. po­smjertnych narodninach, přewjedźe towarstwo Přećeljo Smolerjec kniharnje literarny wječork k česći Hańže Bjeńšoweje. Wjace hač 40 ludźi bě na tute zarjadowanje přišło. Annett Šołćic bě wosebite blido přihotowała, na kotrymž so přehladka knihow delanskeje awtorki pokaza.

Jubilarka bě so 27. měrca 2019 jako Hańža Rachelic w Róžeńće narodźiła. Dr. Franc Šěn a Měrana Cušcyna předstajištaj nimo jeje literarneho tworjenja tež wosobinu a žiwjenske stacije awtorki. Bjeńšowa bě wučerka a rady za dźěći pisaše. Debitowaše pak z powědku za dorosćenych. »196 schodźenkow«. Z tutym tekstom, kotryž so 1949 wozjewi, a za kotryž dźesate myto tehdyšeho literarneho wupisanja dósta, nježněješe jenož pozitiwne wothłosy. W běhu wječorka čitaštaj Šěn a Cušcyna wujimki z dalšich dźěłow Hańže Bjeńšoweje. Do předstajenja zapřiještaj dale jeje dźěła za dźiwadło, wosebje te za dźěći. Jeje »Nitka Witka« bě mnohim wopytowarjam w dobrym pomjatku. Bjez dźiwa, wšako bě so hra »Kak sej Nitka Witka radu da« 19 króć hrała. Po zakónčenju wuběrnje zestajaneho programa, za kotryž akteraj stajnje zaso mjezyaplaws žněještaj, předstaji syn Hańže Bjeńšoweje, Handrij Bjeńš, knihu wo swojej maćeri, kotruž bě k jeje 100. po­smjertnym narodninam wudał. Přizamkny so rozmołwa wo dźěle awtorki a wo priwatnych dopomnjenkach na holcu Hańžu­ Rachelic w Róžeńće. Spisowaćelka wostanje ze swojim dźěłom a přećelnym, čitarjej přichilenym wašnjom, w dobrym pomjatku. Rady za jednej z jeje knihow přimnjemy a so začitamy.

Stwórtego apryla jo se w lite­rar­nej kafejowni lipsčańskego Doma knigłow lyriski wjacor pód temu »Erdkunde« wótměł. »Zemjepis« jo se how ako lyriske wusměrjenje pśedstajił. Pśe­to – ako moderator wjacora, germanist Peter Geist, jo wuzwignuł – wót někotarych lět jo to pśedewšym lyrika, kótaraž namakajo wósebnje se góźecu rěc za wuzgónjenje našogo se malsnje změnjajucego swěta, za reflek­siju póměra mjazy indiwiduumom a towarišnosću, za nowe zwězowanje zazdaśim rozrytego banta mjazy zachadnosću, pśibytnosću a pśichodom. Nowe synergije twóri lyrika źinsa rowno glědajucy na pśechady (»transicije«) na wšakoraku wašnju, z tym teke glědajuca na globalizaciju, globalny kapi­talizm, wuklukowanje planeta a znicenje pśirody.

Pśistupy k takemu su wšakorake, teke mjazy europskeju lyriku pśibytnosći. To su publikumoju zwobraznili tśi basnikaŕki a jaden basnikaŕ z cytanim ze swójich basnjow. Ako »Schwergewichte der deutschen Gegenwartslyrik« jo moderator jich nejpjerwjej pśedstajił, a pón jo precizěrował. Na jaden part stej tam ako gósća byłej Kerstin Hensel a Marcel Beyer (»Erdkunde« ako tema togo zarědowanja jo librowała titel jogo zběrki basnjow wót 2002), kótarejuž twóŕby w nimskej rěcy su. Na drugi part jo tam teke była Olga Martynova, w Nimskej bydleca Rusowka, kótaraž ako ruski teke nimski pišo. A mimo togo jo samo Serbowka, naša Róža Domašcyna, pśibytna była, kótaraž, to se wě, serbski a nimski pišo.

▶ Stysk za dalinu

Pod tutym titulom zaklinčachu 6., 7. a 8. apryla we Wojerecach, Budyšinje a Lipsku pjaty raz komornohudźbne kompozicije serbskich a meck­lenburgsko-před­pomorskich komponistow. Malte Hübner (wiolina), Waldemar Wild (basbariton) a Claudia Wolf (klawěr) zanjesechu twórby Jana Cyža, Malty Hübnera, Detlefa Kobjele, Christiana FP Krama, Jura Mětška, Birgera Petersena, Andreasa Piepera a Petera Manfreda Wolfa. Nowe nadaw­kowe twórby Hübnera a Cyža kaž tež kompozicija Mětška rozestajachu so z lyriku Róže Domašcyneje a Kerstin Preiwuß.

▶ Kubłańska klawsura

10. apryla jo Rěcny centrum WITAJ z něźi 40 zastupnikami pśedewšym kubłańskich institucijow a towaristwow wuslědki ewaluacije Witaj-kubłanja w zakładnych šulach rozpominało. Pó pśed­stajenju wubranych rezultatow ewaluacije su diskusijne kupki rozpominali, co jo trjebne za efektiwne pósrědnjenje a pśiswójenje serbskeje rěcy wót źiśownje až do 12. lětnika; kótare móžnosći maju serbske institucije za zarucenje kwality serbskeje wucby a kótare dodatne rěcne rumy mógu wóni zwenka šule wu­twóriś; co jo trjebne za šyršu akceptancu serbskeje rěcy w towarišnosći a kak mógali se starjejše ako multiplikatory zdobyś; kak góźi se zarucyś, až wukniki pó zakóńcenju šule serbsku rěc na pśiměrjonem niwowje wob­kněžyju; a kak mógało pówo­łań­ske źěło­ w serbskich wobłukach za dorost atraktiwne byś. Pśibytne su gronili, až jo trjebne rěcne planowanje, kóta­rež źiwa­ na wšakorake stawy­ rěcnych­ zamóžnosćow a wuměnjenja.

K smjerći serbskeho molerja Jana Buka (1922–2019)

Dnja 4. jutrownika 2019 so na Njebjelčanskim wosadnym kěrchowje swójbni, wjesnjenjo, wuměłcy, přećeljo a zastupjerjo zjawneho žiwjenja ze serbskim molerjom Janom Bukom rozžohnowachu, kotryž bě 1. jutrownika we wysokej starobje 96 lět w Chróšćanskej starowni zemrěł. Zo pochowa so najwuznamniši serbski moler přitomnosće, kotrehož tworjenje je daloko za mjezami kraja znate, bě drje wšěm wědome, kotřiž jeho na swojim poslednim zemskim puću přewodźachu a jemu poslednju česć wopokazachu. Symbolisce steješe při marach njeboho jeho wobraz »Rozžohnowanje«, temperowa wersija wolijoweje mólby z lěta 1981, kiž předstaja žarowace žony w serbskej katolskej drasće. Wobraz skutkowaše kaž poslednje wotkazanje molerja, kotryž bě čas žiwjenja w nabožnosći a narodnosći kruće zakótwjeny, nam žiwym.

Znowa a znowa nawróći so wón w swojim pozdźišim tworjenju k wuměłskim principam wonych wuměłcow. Ryzy »molerske rozrisanje« wobraza bjez dominowaceho a nadiktowaneho politiskeho, towaršnostneho abo nabožneho konteksta sta so z wuměłskej maksimu Jana Buka. Bě přeswědčeny wo tym, zo eksistuja na płatnje kóždeje mólby barby jeničce w zwisku z druhimi barbami, zo tworja mjez sobu kontrasty abo zo spletu so do wuwaženosće a harmonije. Barbu wobhladowaše Buk jako nošny, wšo rjadowacy element molerstwa, kotryž podleži cyle swójskim zakonitosćam. Kruće wěrješe do bjezčasnosće wuměłstwa. Ćim bolostnišo začuwaše wón w lěće 1950 přikaz k nawrótej wšitkich serbskich studentow ze słowjanskeho wukraja. Dyrbjachu ze swojim studijom na znowawotewrjenych uniwersitach a wysokich šulach mjeztym załoženeje Němskeje demokratiskeje republiki pokročować. Poprawom měješe Buk wotpohlad, so podać na dalši studij grafiki do Krakowa. W lěće 1950 přeńdźe tuž na Drježdźansku Wysoku šulu za tworjace wuměłstwo, hdźež 1953 swój studij z diplomom zakónči. Tu pak začuwaše Buk lědma něšto wot woneje fascinacije a swětawotewrjenosće, kotruž bě za čas přebywanja we Wrócławju dožiwił. Přišedši do Drježdźan běše jeho dalše wukubłanje w molerstwje na tworjenje swojeho profesora Rudolfa Bergandera wusměrjene. Přiběraca ideologiska wuskosć doby formalizma a socialistiskeho realizma, kotraž Bukej po swojim přesydlenju z Drježdźan do Budyšina tež w formje prowincielneje a narodneje małomyslnosće napřećo biješe, woznamjenješe za młodeho wuměłca tež stajnje zaso wusprawnjenje swojich wuměłskich nahladow dla. Kaž wón pozdźišo husćišo wuzběhny, namaka hižo tehdy zakład za duchowne rozestajenja a přistup k nabožno-filozofiskim prašenjam w přirodźe. To njerěkaše pak, zo widźeše swoje twórby jako bjezposrědni wotsćin přirody, jako ilustraciju, špihelowanje abo episke wopisowanje, ale ćim bóle jako duchownje zhustnjenu přirodu. Wón zamó woprawdźitosć z wuměłskimi srědkami tak forměrować, zo skutkuje kaž realna materija, byrnjež žana njebyła. Tuta zamóžnosć transformacije realneje materije do abstraktnosće běše za Buka wuraz najwyšeho schodźenka zdokonjanosće we wuměłstwje. Swojemu widej na wuměłstwo wosta čas žiwjenja swěrny – přeco pak znowa pytacy, dwělowacy, pruwowacy, zapopadnjeny w tworićelskej njespokojnosći. W interviewje zwurazni tole raz takle: »Wuměłstwo ma wotewrjene być. Jako wuměłc maš so stajnje sam měnjeć, zo by móhł tež swoje wobrazy měnjeć. Cil nihdy njedocpěješ. Kóždy wobraz je nowy započatk.«

▶ Faraŕki w běgu casa

W ramiku 29. bramborskego žeńskecego tyźenja jo Serbski muzej pśepšosył 6. měrca na Serbske blido do Měsćańskego muzeja Chóśebuz. Tema jo była »Muske, žeńske a móc w ewangelskej cerkwi« a gósća stej byłej faraŕka Katharina Köhlerowa a casnikaŕka Stefanie Krawcojc. Wónej stej wulicowałej wó tom, kak su se nadawki žeńskich fararjow a pózdźej faraŕkow we wósaźe w běgu stawiznow změnili.

▶ Olympiada do młodšych ru­kow

8. měrca jo pódpisało Serbske šulske towaristwo (SŠT), wugótowaŕ a zagronity za Centralnu olympiadu serbskeje rěcy za wuknice a wuknikow 6. lětnika Dolneje a Górneje Łužyce, kooperaciske dogrono ze Źěłanišćom za serbske kubłańske wuwijanje Chóśebuz (ABC). Krajna institucija Bramborskeje pódpěrujo SŠT lětosa prědny raz oficielnje pśi dolnoserbskich nadawkach za olympiadu. Ceptaŕka na wuměńku Margot­ Hašcyna ma lětosa pódpěru cep­taŕkowu Jenifer Dünnbieroweje za SŠT a Emi­lije Nimcec za ABC.

▶ Maćična zhromadźizna

9. měrca wotmě so w Budyskim Serbskim muzeju hłowna zhromadźizna Maćicy Serbskeje. Rozprawam wo dźěławosći sekcijow towarstwa w zašłym lěće přizam­kny so přednošk Nicole Dołowy-Rybińskeje a Cordule Ratajczakoweje wo situaciji noworěčnikow a serbšćinu wuknjacych na łužiskich serbsko-němskich kubłanišćach na přikładźe Budyskeho Serbskeho gymnazija. Slědźenja na tamnišim kubłanišću su dźěl projekta »Serbskej rěči – rewitalizaciske pospyty w dwěmaj politiskimaj systemomaj« we wobłuku wjetšeho projekta SMILE (hlej interview w Rz 2/2019).

Hudźbny wědomostnik a pianist Christoph Staude je na zakładźe originalnych rukopisow, wotpiskow a prěnich ćišćow, chowacych so w Serbskim kulturnym archiwje, 17 klawěrnych twórbow zestajił. Su to zwjetša jednotliwe twórby, zdźěla pak tež wot Krawca do cyklusa zjimane kruchi, kotrež su dramaturgisce ze sobu zwjazane kaž »Štyri sokołske sceny«, »Ze serbskich honow«, »Tři łužisko-serbske reje«, »Dźesać klawěrnych kusow« abo »Tři małe improwizacije«. Zwjazkej přidata je rewizijna rozprawa wudawaćela.