njedźelu a na Wšěch swjatych

staješe wowka kružałkowe šklički

na blido

po kuskach dźěleše

zawarjene banje

njeje zabyła

so stróžić přez korbjału

z hubu a wočomaj a swěčku

šerjacy nop před wrótkami

małeho dwora

tři króć wupluny

bórboleše:

BOŽO ZWARNUJ

njedźelu a

na wšěch swjatych dnjach

łastojčki lětaja

z wokeńcow cyrkwineje wěže

noša słomički do zymnych domow

přewidźa kraj hač do hole

hdźež bagry wuja

jedyn w módrej monturje

za WUMĚRJENYM KRAJOM wu-

dźěra

tři króć wuplunje

ale

jedne słowo njeje hižo

žiwe

MARJA KRAWCEC

1992, ze: Serbska poezija 42, Budyšin 1998

Štomisko kaž stara maći,

małuški wšě stražuje.

W zymje nahe, doniž wuspi,

w lěću z’ šatom pyšene.

Na ramjenjach ty płody nosyš,

čerwjene to debjenki.

Knjeza Wětra smilnje prosyš,

ruki njech ći wolóži.

Sćin, kiž zemju chłódźi, škita,

ze słóncom će wobeńdźe,

připołdnju ma wotpočinka,

ze słóncom so wuhasnje.

Pycha zelena, kiž mrěje,

nadźiju wšěm wuprudźa. –

Wudychanje, kónc to njeje;

spočatk nowoh žiwjenja!

HELENA HEJDUŠKEC

Włóžna słódna dolina

žanej hańby fałdki škałbička.

Wóń bjezčasneho žiwjenja

na płachće dwumyslneho jězora.

Twój slinojty jazyčk třepota,

w lěsu włosow lesnička.

K tomu mjeta krasny posledk žołmy.

Nadra třasu so kaž kolebace čołmy.

Majkać, hacać tajne blečki,

čuchać, srěbać sólne rěčki.

Blisko, hłuboko w twojim klinje,

so honić z tobu bjez wědy někajkeje winy.

ŠĆĚPAN RIČEL

Teptam přez sněh bosy,

zmjerzk mi do mjezwoča bije,

we hłowje kjawča cuze hłosy,

mjaso čorne, na kosćach hnije.

Mła so bliži, žiwot drěma,

sněženki hraja, duša je něma.

Doprědka, hdźež słónco je,

pohib je duch a dych je žiwjenje.

Wotstronić, štož jastwo je,

sprawne začuće wokřewjenje.

Nadźija krjepi młode kćenje.

Přichod so smějkota, wozrodźenje.

Njewěm, hdźe stupam, krok po kroku,

swětło mje wodźi, přez ćěmnu nóc.

Zdaloka postawa, ćěka skoku,

britwička šwika, mi dawa móc.

Njebjesa su zdalene, wobzor je wusaknył,

dopóznaće spóžěrała, wotućił, sym mortwy był.

Doprědka, hdźež słónco je,

pohib je duch a dych je žiwjenje.

Wotstronić, štož jastwo je,

sprawne začuće wokřewjenje.

Nadźija krjepi młode kćenje.

Přichod so smějkota, wozrodźenje.

ŠĆĚPAN RIČEL

rozsuźijoš wó tšawje

wó mucnej tšawje na rowje

njewoblutujoš, ow ně

maš ga pśecej pšawje

pó tych měrach w twójej głowje

małučko jan cyniś trjebaš

zdychujoš a zewaš

te měry su tak niske

dno jo kradu bliske

w chłodnem wětšyku

wše te spła se machocu

a pśez row se chrapocu

njewiźone łdzy do gjaršyje

a njezgódny wětšyk dujo

a mało to śi gnujo

rozsuźijoš wó słowje

wó pórostku na rowje

njenapinaš se, ow ně

wšo za tebje derje

wšo za tebje derje

sy na mucnej cerje

do proznego jan glědaš

zdychujoš a zewaš

Źilka

někotre lěta pozdźišo

prašam so intensiwnišo

kak wostudłe bě žiwjenje?

bjez techniki

mjezwoča kaž prašaki

přěhrali!

wšitko so změni

sy jenož hišće lěni

što tu potom chceš?

robo će tola naruna!

lěpje je, hdyž dźeš

lež!

njeměj stracha

ale

smy přeco hišće na spočatku

wěsteho wuwića

abo

wostanješ wćipny?

FABIAN BRYCKA

W nocy lěsu dyrdomdej,

sutawka namaj baje bajku.

Měsačk, mła so košitej,

wupytała, ty sy sej hrajku.

Błudźenk namaj łóžko je,

z mjechkim mochom pokryty.

Lubka spěwa sprawne łžě,

zymny kamjeń přitulny.

Zadobyće, ćěmna jamka,

žadyn slub a jenož łamka.

Ćežke wino, rozprěć noze,

krawa trawa, pjezać mozy.

Bolosć, próca, nowostki,

wutroba tak ćicho spi.

Mutne twoje wobličo,

perspektiwa rozdwojena.

Z łžemi kryte poselstwo,

z křudom mjasa rozpačena.

Wucho je ći wotmjerznyło,

při skale blisko Róžanta.

Přećelstwo žno dawno schnyło,

nócna tajna błudnička.

Začuća sy rozteptała,

zawodźětu rólu hrała.

Strózba rana, žiwa mortwa,

dopóznaće, pěseń žortna.

Wšitko, štož nětk spóznawam:

Na kóncu sym błudźenk sam.

ŠĆĚPAN RIČEL

Ow moje łožo ty,

wšo moje zbožo sy.

Hižo za čas dźěćatstwa,

wućek mi před wjeru da.

Hdyž chłódźa mje njewjedra,

twoja ćopłota wohrěwa.

Hdyž zymica zaboli,

ty lěki podawaš mi.

Lochke pjerka móškowe su,

a wšitke sony popadnu.

Hdyž wulka lubosć přemóža,

wobstajna twoja je podłoha.

Stajnje sy ty za mnje tu,

hač wodnjo, w nocy, připołdnju.

Za to ći dźensa spožčić chcu,

hymnu moju zbasnjenu.

KATKA BAIEROWA

z pawčinojtymi porstami

sahaš za kneflemi mojeje bluzy

wić je ći knyski sprostnyła

a tak wostanje són

tón swět za kneflemi

z rock’n rollom we wušomaj

rejuješ na łubi

a mysle ći du pod mój petticoat

twoje włosy česajo

mam wóń pomady w nosu

hdyž ći wurjedźenu protezu

do huby sunu

čuješ so kaž wokošeny

KATKA BAIEROWA

single

seklujo

so

wokoło

črjopka

tepta

hač

sej

zwěri

zastupić

SYLWIJA ŠĚNOWA

zakryće wodźěwa

skřižowaneho

našich winow dla

so praji

z luteje dźakownosće

njepijemy

njerejujemy

zo bychmy byli žiwi

jutře hišće

a přichodny tydźeń

zakrywamy so

njerejujemy na pućach

wzdawamy so

spóznawamy sebje

druhich hižo nic

zakrywamy

dołhož wisa skřižowany

znowa nahi

SYLWIJA ŠĚNOWA

Wosrjedź wšědnych hrow wo kraje a raje, hdyž bě nad wětrom hnězdo baćo­now hišće bliske a kondensowe linije zetkawachu so kaž hłosy na kulowcu z postrowom Smjertnicy ja će widźu, bu postajene, zo mam tónle čwak zemje wopušćić.

Tyknych sej špihel hata za wěko wóčka. Widźach třěchi wobroćene, wokna ke mni nachilene kaž domske domoj so wróćacemu.

Puć, na kotrymž běchmy nanowy kašć njesli, wzach sobu, zo bych jón wotnjesła. Chcych swoje wuchować: kusk wutrobitosće susoda, ćeńke postrowy dźěći, štyriłopješkaty dźećel (kiž za tebje namakach), te połsta lět našeje jabłu­činy a pod lěwym wutrobnom maćerne wokołošijace rubiško.

Tajka podach so na puć, wupokazana a zapokazana. Woteńdźech nimo Smjertnicy, nimo jeje płachćički, pod kotrejž so mi čłowjek być zdaše. Moja nakopjena hłowa nygaše w rytmje kročelow po wjesnym puću. Dopomnjenki zalětowachu. Před mojimaj wočomaj pryskachu barby kaž wohnjostroj. Hdyž k wysokim sćěnam dóńdźech, wzach starosćiwa wutrobitosć a přibich ju k durjam, za kotrymiž so hospody nadźijach.

Tola ludźom, kotřiž tam chodźachu, drje njesłušeše. Postrow dźěći połožich do wokna – bjez wothłosa. Na połsta lět jabłučiny so nichtó dopomnić nochcyše, a štyriłopješkaty dźećel wuschny a so roztorhny. Jenož wokołošijace rubiško maćerje bě mi mjez rjebłami přirostło. Wlečech je po sćěnach.

kotru horu

kajke rozwaliny

přećelo sy widźał

kóždy čas ma swoje

wuspěšne premjery

Łužica je wuměrjena

přeworana rozrězana

tysac króć tysac

w běłej płachće

čornych dźěrow

a hora njebě hora

dźěra njebě dźěra

proch złoty wudobyty

mortwych njetłóči

a cuze rany nichtó

njepomni

marche funèbre

pišćele stonachu

podarmo šěre powědki

zo žiwe so zhubi

a zhubjene so wróći

woclowa kula

so dawno smiliwši

zmjeće do křinje

slědy kaž wotpadki

za časy přichodne

TOMASZ NAWKA

z: Wobkopanki, basnje 1972–1986, Budyšin 1987

Steju w chłódku małeho štoma, kiž njeje młodosće dla nisko zrosćeny, ale dokelž jemu wótry wětřik a chuda póda tuteje kónčiny wysokosć nje­do­wolitej. Lěpje za mnje. Hłuboko wisace hałuzy škitaja mje před njelu­bymi wočimi. Jenož někotre kroki dale skaka zymna woda hórskeje rěki přez kamje­nje, doniž njezhubi so skónčnje wuchodnje w dalinje. Tu so mi lubi. Sucha trawa, kałate kerki a wonjace zela mje wobdawaja. Na zapadźe wobmjezuja wysoke skaliska idylku. Hižo započnje so słónco za nimi chować­ a njebjo so pali. Dyrbju dale, sym hižo přewjele časa brojiła. Tulu so pod hałuzami štoma a wopušću, přeskočiwši rěku, swój měrny blečk. Na juhu płonina nahle spaduje. A potom, po dwěmaj dnjomaj pućowanja, spóznaju w přiběracej ćmě skónčnje swój cil. Swěcy wsy w dole błyšća so kaž hwězdy w ćěmnym chłódku wobdawacych horow. Słónco je so tu hižo dawno chowało. Sto metrow přede mnu wuhladam hwěžce. Ale wo wjele zymnišej. Sprostnu. Refleksowy pohib ruki dźe do šipnicy, wućehnje kłok, tamna ruka­ dźerži hižo prok. Njejsym ani pytnyła, zo běch za nim přimnyła. Woči pod kerkom bórča, wuskoča, přeskoča z dwěmaj skokomaj prěnje dźesać metrow. Hórski tiger bliži so z njesměrnym tempom, wótre zuby so w zymnej swěcy schadźaceho měsačka błyšća kaž wótre graty chirurga. Wšitke moje zmysły su napjate, myški spinaja pod kožu. Kónčk kłoka poka­zuje na so bližace zwěrjo. Naćahnu ćećel proka z připołoženym kłokom­ hač k wuchu. Mjechke pjerja majkaja moje lico. Hišće 50 metrow, 40, 30. Pušću kłok a ...

Wona so nadźiješe, zo ta spinka jemu napadnje. Znajmjeńša. A chcyše jemu powědać, wo sebi a kak je jej bliski: Chcu ći wjace być hač njedótkaj so mje. Stajnje zahajištaj rozmołwy z někajkimi citatami. Wuprajenjemi druhich, kaž zo chcyłoj so za nimi chować. Jedyn před druhim. A tola bě to jeju rozmołwa. Jenož w citatach zamóžeštaj sebi bliskaj być. W słowach a w pohibach, kiž to rěčane podšmórnychu. Spinka jimaj ani jeničkeho pohiba njezaspinkowa a žadyn citat njewuspinkowa. Dźěštaj mjelčicy. Porno sebi kóždy cyle při sebi a za sebje. Spinka tčeše w jeje włosach. Bě ze slěbra z Tule. Słónco na nju swěćeše. Spinka so zyboleše, tak zo jeho woči stajnje zaso wonu spinku dosahnyštej. Tu cuzu, wotwonka přityknjenu prěnju slěbrojtosć w jeje włosach.

RÓŽA DOMAŠCYNA